( hay câu chuyện về cây khèn mông của Vàng Sênh Chu) Doduc 1- Cứ đến chợ phiên ở Pờ Vần Chải là người ta lại gặp một chàng trai Mông. Chàng mang cây khèn cũ ngồi ngay bên hàng bán khèn…tiếng khèn của chàng lúc lúc lại cất lên, rộn ràng một góc chợ. Tưởng đó là người quảng… Read more →
Category: Viết bởi hoạ sĩ Đỗ Đức
Bìm bịp
Tặng mẹ, nhân ngày mừng thọ Bà vào tuổi một trăm Doduc Bìm bịp nhưng nó chẳng bịp ai. Tên loài chim ấy xuất phát ở chính tiếng kêu của nó: biwp…biwip biwip…vọng lên khi mỗi buổi chiều về. Hình như đã có một câu chuyện cổ tích về nó. Bìm bịp từng là nạn nhân của một sự lừa… Read more →
Cơn dại mới bắt đầu
Doduc Lâu nay tôi hay nghĩ về việc người trung quốc cướp Hoàng Sa của ta rồi phá bãi san hô bồi đắp thành các đảo. Rồi tiếp đến là đường chín đoạn cướp 80% biển Đông…Thế giới lên án về sự ngạo ngược, họ cũng không từ. Nhiều kết luận cho rằng rằng mục đích cướp biển đảo của… Read more →
Biệt thự cổ 65
Doduc Nói luôn đây, đó là số nhà 65 trên đường Nguyễn Thái Học. Cái biệt thự cổ thời pháp sau hòa bình lập lại thành một chung cư cho nhiều họa sĩ danh tiếng: Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư nghiêm, Trần Đông Lương, Mai văn Hiến, Văn Giáo, Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Văn Lí, Huỳnh Văn Gấm. Các nhà văn… Read more →
Mường Ảng
dongngan Nhớ năm 1991 đi Lai châu. Khi chiếc Uoát đang nghiêng ngả lên đèo Tằng Qúai bỗng trước mặt hiện ra một rừng cây đến vài trăm hecta.Tôi bảo lái xe cho dừng lại xuống ngắm. Một màu xanh ngút mắt. Đó là cánh rừng trồng. Hỏi ra thì được biết đây là Mường Ảng, và đó là rừng… Read more →
Rộn rã miền Tây tổ quốc
doduc Năm 2001 tôi đi trong đoàn du khảo Tây Bắc từ Hà Nội lên Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên , Lai Châu rồi vượt Ô Qui Hồ về Sapa, Lao Cai, trở lại Hà Nội theo chiều kim đồng hồ. Chuyến đi ấy do qũi Toyota tài trợ. Đoàn đi có các nhà khoa học xã hội, nhà… Read more →
Xuân cảm
doduc Đã sang tháng Hai ta, trời không rét nữa mà nồm nhẹ, nhưng bầu trời lại đục màu khói ám. Giời đất chuyển mùa, cứ mệt lửng dửng. Những lúc như thế, người nhà quê thường nói với nhau là ốm đứng. Ốm đứng là thứ ốm không ra ốm, khỏe không ra khỏe. Vẫn đi lại bình thường… Read more →
Xa lắm Quỳnh Nhai
dongngan Thuở còn ngồi trên ghế nhà trường phổ thông tôi chỉ biết đến Quỳnh Nhai qua trang viết của Nguyễn Tuân trong bút ký Sông Đà. Một Quỳnh Nhai tận mắt thì mãi tới hôm nay mới thấy. Quỳnh Nhai có đường biên giáp với huyện Sìn Hồ bên Lai Châu. Truớc đây hình như có quan hệ gì… Read more →
Bay lên Sảng Ma Sáo
doduc Tôi đã là đứa con của núi rừng mà khi ngồi trước tấm bản đồ tại Bộ chỉ huy Biên phòng Lao Kai vẫn không thể không bị hút mắt theo các địa danh. Nào Pả Sa, Cốc Mỳ, Phu Luông, Sán Chải, Si Ma Cai, Tả gia Khâu, Tằng Loỏng, Mường Hum, Dền Sáng, Khảng Chu Văn, Ngải… Read more →
thưởng hoa
Doduc Cái vườn nhỏ của bạn tôi tuy chỉ hơn hai chục mét vuông nhưng anh cũng chỉ để có hàng cau và ít chậu cây cảnh. Đó là những bonsai nhỏ như cơm nguội, duối , cần thăng. Sát bờ tường phía ngoài anh trồng khóm móng rồng cho leo lên rào sắt, còn trước thềm nhà là chậu… Read more →
Thưởng hoa
Doduc Cái vườn nhỏ của bạn tôi tuy chỉ hơn hai chục mét vuông nhưng anh cũng chỉ để có hàng cau và ít chậu cây cảnh. Đó là những bonsai nhỏ như cơm nguội, duối , cần thăng. Sát bờ tường phía ngoài anh trồng khóm móng rồng cho leo lên rào sắt, còn trước thềm nhà là chậu… Read more →
Cột mốc lòng người
dongngan Lúc còn ở nhà, có lần tôi đã ngồi hí hoáy vẽ theo trí nhớ thổ cư của gia đình mình cộng với thổ canh đang xử dụng, giật mình thấy đó như một giang sơn riêng, như một quốc gia. Những phần đất ở ngăn cách với nhà bên bằng bờ rào, đất ruộng phân định với láng… Read more →
Luận về nước
doduc Một bạn bảo tôi: chỉ có người Việt Nam mới tự gọi quốc gia mình là Nước. Ờ, đúng chúng ta thường gọi nước Việt Nam, nước Lào, nước Đức nước Nga…Toàn là nước nọ nước kia, trong khi các châu lục khác người ta gọi quốc gia của họ là đất. Con người sinh sống trên đất bám… Read more →
Vết nứt
( Viết tặng Lê Như Hà) Doduc Rét đậm rét hại. Trận rét này có thể coi là trái vụ vì nó xuyên hông vào cuối tháng hai khiến cho chuyến đi ngược trung du của tôi bị hoãn lại. Với tôi thì chẳng sao, nhưng bạn tôi muốn đi cùng giờ chưa đi được ngay thì rấm rứt. Cách… Read more →
Xứ đạo Đồng Giữa
dongngan Xứ Đồng Giữa là một họ đạo mấy chục nóc nhà ở lẻ tẻ nằm giữa cánh đồng giống như nắm ngô ném tóe trước sân. Tên Đồng Giữa không có trên văn bản hành chính. Người ta gọi tên theo thói quen của người dân, xóm đạo này nằm ở giữa cánh đồng. Còn tên trên văn bản… Read more →
Sữa thần đồng
dongngan 1 – Chú em tôi ăn đũa tay trái, tay phải cầm bút. Người ta bảo tay chiêu đập niêu không vỡ, là có ý chê những người thuận tay trái. Ấy nhưng một nghiên cứu từ châu Âu thì người thuận tay trái có tài. Mà chú ấy tài thật, cây bút thôi mà hái ra tiền. Mỗi… Read more →
Tiếng rao đêm
doduc “Bánh khúc đây…Tôi là bánh khúc đây” …cứ thế lặp lai cái giọng đàn ông mệt mỏi…(mãi sau này mới biết là giọng đã qua loa điện, và câu đầu là xôi lạc bánh khúc đây chứ không phải tôi là…như mọi người tưởng). Tiếng rao ấy ban ngày chìm vào tiếng ồn thành phố, nhưng đêm đêm nó… Read more →
Đồng xưa
doduc Tôi lại về thăm quê vào giữa những ngày lúa đang thì con gái. Cánh đồng xưa đây, Đồng Giữa với xóm họ đạo, đầm Sen , cánh Dộc, Đống mối, Đồng Trũng xóm Quẵng, xóm Chùa…những cái tên xưa quê còn nguyên đó Xanh lắm, xanh ngan ngát, chỉ thiếu đàn én dệt thoi trên sóng lúa lả… Read more →
Chuyện đồng quê
doduc Quê tôi hồi trước, sau vụ gặt tháng mười cánh đồng chỉ còn thuần một màu vàng rơm rạ. Rơm lên đống, thóc vào bồ là người ta vào vụ cày ải lật đất phơi cho khô róc. Cánh đồng, bờ mương khi ấy có một loài sinh vật rất sẵn nhưng bây giờ vắng bóng: con nhái. Thuở… Read more →
Thuế chuột
dongngan Man Di quốc, vào năm 67 đời Cộng đế do việc triều chính không nghiêm, làm ăn thất bát. Dân tình ta thán rất ghê, chỗ này cướp đất , chỗ kia giăng cờ phướn đầy những chữ đòi sự công bằng. Dân càng đòi khỏe thì công bằng ngày càng ít hơn! Ngoài đời đã thế, trong triều chính… Read more →
Món tương quê
Đỗ Đức Đã gần chín mươi tuổi nhưng năm nào mẹ tôi cũng vẫn lọ mọ ngả vài chum tương. Thời đại nước mắm, bột gia vị chiếm lĩnh thị trường mà ba không chịu bỏ món tương. Cũng bởi xung quanh xóm vẫn còn nhiều “tín đồ” ăn tương. Chai tương ba ngàn đồng đâu có rẻ, nhưng người… Read more →
Nghề làm tương
ĐỖ ĐỨC Từ bé tôi đã quen thuộc với tương. Đến bữa ăn mẹ tôi thường ra mở nắp chum, dùng cái giuộc làm bằng nứa ngộ múc tương làm nước chấm. Bà cẩn thận nghiêng bát ghé sát vào miệng chum cho tương khỏi rớt ra ngoài. Tương là loại nước chấm có mùi thơm ngát của gạo đỗ… Read more →
Kĩ lưỡng
doduc Tôi có ông bạn đồng nghiệp tính nết rất lạ. Ngày lĩnh lương, nhận lương xong, đếm kỹ từng đồng, coi lại lần nữa số tiền ghi bên cạnh chữ ký, mới về chỗ làm việc. Rải những đồng tiền lên bàn, anh xoa xoa hai tay, bắt đầu đếm từng tờ, xếp loại nào ra loại ấy như… Read more →
Lên Bảo Hà xem hầu bóng
doduc Nằm ghé bên bờ thượng nguồn sông Hồng, đền Bảo Hà thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lao Kai. Đền thờ ông hoàng Bảy. Tương truyền ông đánh giặc phương Bắc, bị chết trận trôi giạt về đây được dân lập đền tôn thờ. Nhà Nguyễn sắc phong ông là thần vệ quốc. Đền Bảo Hà có… Read more →
Cô bánh rán
Doduc Cô ngồi đó đã trên 10 năm, từ lúc tôi lên chuyển lên ở trên vùng này. Tôi không biết tên cô dù quen nhau nhẵn mặt. Cô bán bánh rán, suốt năm này sang năm khác, từ một cô bé thanh thoát xinh xắn, hôm nay đã gần thành một bà già mập ú. Ban đầu là bánh… Read more →
Hà Nội có cái chợ xanh cũng vui
doduc Cái số mình vất vả, ngày nào cũng đi chợ. Đi chợ nên thấy nhiều chuyện. Mua tôm. Tôm rảo hồ Tây nhảy toanh toách giá mười lăm ngàn/lạng. Bà mua trước, cân kẹo xong lại quơ tay nhón hai ba con. Cô hàng tôm không vừa, giật lại: “ đéo gì, thế hết cả lãi của người ta… Read more →
Lời hẹn cầu âu
doduc Chợ Bắc Hà họp tuần một phiên vào chủ nhật. bây giờ ở miền núi, các phiên chợ huyện đều họp vào ngày ấy. việc họp chợ phiên vào ngày chủ nhật hình thành dần từ ngày chiến thắng điện biên phủ. chủ nhật là ngày nghỉ, nên chợ búa thuận cho cả người dân và anh công chức… Read more →
Người bán chim ở chợ Bắc Hà
doduc Bắc Hà là một trong vùng văn hóa đặc sắc của Lao Cai. Câu chuyện ở góc chợ về một người bán chim thôi cũng cho ta thấy cái chất hảo hán trong con người vùng sơn cước không giống bất kì nơi đâu, chỉ biết một lần rồi nhớ mãi… “ Hề hề mình về lâu ruồi (rồi),… Read more →
Mùa hoa gao
doduc Tôi quen em vào tháng ba năm ấy, dưới gốc gạo già. Tháng ba dưới nắng xuân trong vắt, hoa gạo nở bung như đàn dơi lửa, cháy đỏ cả cành kéo em về với tuổi thơ trên đất Hoa Lư. Nơi ấy chị em em hay chơi dưới tán gạo phía đầu làng dưới chân núi đá. Em… Read more →
Sách trắng
doduc Đã có một thời, văn nghệ dân gian bị coi thường, dường như là thứ văn hóa ngoài lề, bị kì thị rằng “Nôm na là cha mách qué!”. Hòa bình lập lại ở miền Bắc, dần dần các hội nghề được ra đời thì trong Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật toàn quốc, Hội Văn nghệ Dân… Read more →
Trung thu năm ấy
ĐỖ ĐỨC Tự nhiên lại nhớ cái trung thu năm ấy tại Cầu Giấy, năm 1983. Trung thu đầu của Thiên Hương. Nó bé sắt như cái kẹo. Sinh con vào những năm ấy bây giờ nhớ lại kinh hoàng hơn gặp ác mộng. Cả một xã hội đói khát rách rưới vì bị Mỹ cấm vận. Còn ta thì… Read more →
Trung thu
doduc Cứ đến gần rằm trung thu hằng năm tôi lại nhớ đến bài đồng dao: “Ông giăng xuống chơi nhà tôi/ có nồi cơm nếp/ có đệp bánh chưng/ có lưng hũ rượu/ có thiếu đánh đu/ bồ cu vẽ chài/ cái chai xách giỏ/ mẹ đỏ ẵm con/ cái lon xách nước/ cái lược chải đầu/ con râu… Read more →
Đồng dao …trăng
doduc Hôm qua về quê tôi bất ngờ được nghe bài đồng dao của một người mẹ trẻ hát ru con: “ông giăng xuống chơi nhà tôi/ có nồi cơm nếp, có đệp bánh chưng/ có lưng hũ rượu/ có thiếu đánh đu/ bồ cu vẽ chài/ cái chai xách giỏ/ mẹ đỏ ẵm con/ cái non xách nước/ cái… Read more →
Đồng dao …Trăng
doduc Hôm qua về quê tôi bất ngờ được nghe bài đồng dao của một người mẹ trẻ hát ru con: “ông giăng xuống chơi nhà tôi/ có nồi cơm nếp, có đệp bánh chưng/ có lưng hũ rượu/ có thiếu đánh đu/ bồ cu vẽ chài/ cái chai xách giỏ/ mẹ đỏ ẵm con/ cái non xách nước/ cái… Read more →
Đồng dao
1. Đồng dao nằm trong vốn văn hóa dân gian. Đồng dao là lời hát kể cùng nhau trong lúc vui chơi của những nhóm trẻ. Đồng dao là những câu hát vần nối nhau, đôi khi tưởng như từ chuyện nọ xọ chuyện kia buông lời theo vần tưởng như vu vơ, nhưng nội hàm đồng dao nó gần… Read more →
Huyền thoại ở cây đa xóm Chùa
Trước đây và bây giờ, cây đa xóm Chùa luôn là điểm nghỉ chân cho hai chiều khác lên chợ Phú Minh và phố Mụ. Dưới gốc đa vào những trưa hè, bọn trẻ chăn trâu thường hay tụ bạ leo trèo hái quả hoặc rình nấp săn chim nua bằng súng cao su khi đàn nua kéo về bu… Read more →
Chuyện của mình
doduc LTG. Ba lần lên Hà Giang, chuyến xa nhất cách đây 27 năm, nhưng chưa lần nào tôi được cơ may gặp mặt anh hùng Sùng Dúng Lù. Chiến công năm xưa của ông, tay không vào hang núi gọi cha con trùm phỉ Vàng Vạn Li ra đầu thú gây ấn tượng rất lớn đối với tôi. Rồi… Read more →
Pờ vần chải
Pờ Vần Chải doduc Xã Vần chải nằm vào gần giữa con đường trên trăm cây số đi từ Hà Giang lên Đồng Văn. Vần Chải có nghĩa là bản Mây, bản có nhiều mây phủ. Đó là cách gọi theo tiếng Quan hỏa của nhiều bản vùng biên giới theo đặc điểm của địa phương mình. Lần nào qua… Read more →
Lời khuyên
doduc Cách đây nhiều năm tôi được nghe một tiến sĩ kể chuyện về bữa trưa của ông. Toàn là rau, muối vừng và canh , và ông khuyên mọi người nên ăn thế để giữ sức khỏe. Lúc ấy tôi còn trẻ, sức ăn như loài hổ lang, nghe không vào. Lúc ấy lượng tôi ăn vào lớn gấp… Read more →
hộ khẩu
doduc 1- Tôi nhớ trước đây mấy chục năm, kiến được cái hộ khẩu hà Nội khó hơn tìm vàng. Vượt của ngõ tỉnh lẻ,kiếm hộ khẩu Hà Nội có khác gì đứng trước bức tường bê tông. Cô Quỳnh diễn viên múa gốc gác Hà Nội , có nhà phố cổ, bố mẹ còn nguyên thế mà sau hàng… Read more →
Trông thấy mùa thu
Doduc Cách đây mấy hôm, buổi sáng ra chợ thấy có trám đen. Vài qủa trám đầu mùa loi thoi trên góc sạp rau quả. Tôi hỏi mua vài chục thì cô bán hàng nhanh nhẩu: Bốn mươi ngàn một cân chú ơi. Lâu nay trám đen còn ai bán trăm bán chục? Ừ, thời thế thay đổi, Bây giờ,… Read more →
Trong gió nồm Nam
doduc Người ta bảo, ngải cứu khi nghe tiếng sấm thì bắt đầu đắng. Hôm trước thăm nhà bạn, được bạn đãi bữa lẩu gà ngải cứu, đắng nghét. Nhớ ra sấm tháng ba có từ gần đầu tháng. Bây giờ lúa đã có “cứt gián”, nghĩa là bắt đầu có mầm đòng. Năm nay rét tái tam, tức là… Read more →
Pựt kì yên
Người Tày có tục lệ khi người cha sống trọn một hoa giáp ( 60 năm) thì sau đó con cái trong nhà sẽ làm một đại lễ Kì Yên (giải hạn), mừng cho cha đạt một chữ Thọ. Sáu mươi năm nhọc nhằn với một kiếp người vượt qua được, đó là có phúc lớn lắm. Tinh thần của… Read more →
Cõi tâm linh trong tranh thờ cúng
Họa sĩ Đỗ Đức Tranh Đạo giáo ở miền núi phía Bắc Việt Nam là loại tranh thờ cúng được lưu giữ bảo quản bởi các thầy Tào. Nó được sử dụng trong các lễ cúng chay (kỳ yên) hoặc cúng mặn (ma chay, cúng xúi quẩy). Vì là loại tranh phục vụ tín ngưỡng nên trước đây nó được… Read more →
Những câu thơ trong trí nhớ
Doduc Có nhiều người thích thơ tuyển, tôi lại thích ngồi cùng bạn bè ngồi caphe nghe lại những câu thơ trong trí nhớ của nhau . Tôi còn nhớ một đoạn thơ của Lê Đạt sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc: …Luống đất, cày mới sới Bồn bột dấu tay người Muốn nằm lăn đụn rạ… Read more →
Nhận diện
DODUC Oi nồng . Rồi trời trút cơn mưa rào. Nhìn ra sân nhà, mưa nặng hạt, giọt mưa như mũi tên cắm phập xuống nền sân là nước bắn tóe như trẻ con chơi pháo đền. Mươi phút sau, nước duyềnh lên. Hạt mưa nhả xuống mặt nước bum lên thành cái bong bóng nhỏ rồi vỡ nhanh trong… Read more →
Sống
doduc 1.Khi trò chuyện về cuộc sống, tôi hay đùa với đám bạn trung niên, muốn kiểm tra xem mình già hay chưa thì hãy kiếm tra qua mắt mình, sau đó là tay mình… Bạn tò mò hỏi, kiểm tra thế nào, phải đến bệnh viện hay sao. Tôi bảo không cần, kiểm tra của bệnh viện mang tính… Read more →
Chết và sống
ĐỖ ĐỨC 1.Tôi còn nhớ lời tựa của Xuân Diệu viết cho tuyển tập Tản Đà do Nhà xuất bản Văn học ấn hành từ rất lâu, có câu :…Thói thường ở đời là người ta hay làm cho người sống chết đi và thích làm cho người chết sống lại.. Lúc ấy tôi lơ ngơ không hiểu hết sự… Read more →
Bên dòng sông một thuở
Sông Cầu nước chảy lơ thơ… Đó là giai điệu một thời ai cũng biết. Nhưng sông cầu có một làng Vân Hữu kề bên day dứt với một khoảnh khắc lịch sử thì chắc mấy ai đã biết. Các bạn cùng tôi trở lại với khoảnh khắc ấy, ít phút thôi… Tôi đã từng ở cái làng ấy những… Read more →
Dòng sông tự chảy
Tặng Lan Oanh, bạn tôi Doduc Cách đây trên mười năm, trong lần tào lao với họa sĩ Lưu Công Nhân ở Nhà triển lãm 29 Hàng Bài Hà Nội, được nghe ông bảo: “ Các cậu đang làm việc, thế là sướng. Công việc hằng ngày đã có thằng khác sắp đặt cho, cứ thế mà làm. Về hưu… Read more →
Dòng sông già
Doduc 1- Khi còn bé mỗi lần có việc phải qua dòng sông Công bên nhà tôi thấy như vừa làm được một kì tích. Lúc ấy thấy dòng sông mênh mang, nhất là những ngày mưa lũ thì sông duyềnh lên như biển cả, những xoáy nước ghê người, nước chảy vần vũ, tiếng nước gầm gào hung dữ… Read more →
Bắc Ninh tứ vật
Có một lần ngồi trò chuyện lan man về văn hóa làng, tôi được một cụ trong thôn kể cho câu chuyện Bắc Ninh có tứ vật, tóm tắt lại là bốn câu sau: ”Vật giao Phù Lưu hữu/ Vật thú Đình Bảng thê/ Vật ẩm Đồng Kị thủy/ Vật thực Cẩm Giang kê”, có nghĩa là: Không kết bạn… Read more →
Cuộc sống Cao nguyên
Doduc 1- Đã hàng chục lần lên cao nguyên Đồng Văn nhưng chưa lần nào lại nhìn thấy dòng Nho Quế cạn khênh đến như thế. Đứng trên đỉnh Mã Pì Lèng nhìn xuống thấy lòng sông nước đọng từng vũng tạo thành những khoen nhỏ như giọt nươc mắt khóc dòng sông cạn, những giọt nước mắt xếp hàng… Read more →
Sống gửi thác về
Doduc 1-Lúc bé có lần nghe các cụ bảo nhau, đời là bể khổ, rằng sống gửi thác về. Cuộc sống ở nhân gian chỉ là tạm còn cái chết mới thực là cõi của con người. Nghe thế mình không hiểu. Cuộc sống vui thế sao người ta lại chê nó. Rồi ngờ ngợ, vì thấy từ nhà mình… Read more →
Sống đủ một trăm
doduc Ước muốn ở cuộc sống của người Việt ta xưa là gì? Đó là câu hỏi lởn vởn trong đầu tôi lâu nay. Người Việt ta xưa chủ yếu là nông dân, cuộc sống là nông thôn. Hôm qua trong đám hiếu, ông anh tôi buột miệng đọc câu lục bát: Sống thì sống đủ một trăm Chết thì… Read more →
Mù Cang Chải
Doduc Tôi từng nghe Tú Lệ Tên mỏng tang như cánh phù dung Đẹp như con gái dậy thì Như làn sương trôi nhè nhẹ Tôi từng nghe có đèo Khau Phạ Tiếng Thái là Núi trời Hôm nay mới đến tận nơi Dập dềnh đèo cong như cánh diều bơi… Một Tú Lệ lúa đang thì con gái Xanh… Read more →
Sóng sánh giọt buồn
Doduc Năm nào cũng vậy, cận ngày tết anh lại đem tặng tôi chai rượu hoa cúc và cũng là tiện để lấy ở tôi con giáp của năm về treo ngày tết. Tết nào tôi cũng vẽ con giáp cho vài bạn bè thân thiết chơi. Cánh văn nghệ hay làm những việc mà những người quen nghề kiếm… Read more →
Người nói lý ở Lao Chải
ĐỖ ĐỨC Lý A Cứ người Lao Chải.Tuy không phải là già nhất bản nhưng Lý luôn đựơc người trong bản tôn trọng,bởi anh ta biết nói lý và là người có cái lý cứng nhất. Cái gai đã nhọn thì nhọn từ bé. Mẹ Lý kể khi mới 5 tuổi, Lý đã biết những điều tự nhiên như tuổi… Read more →
Văn hội xưa
Đỗ Đức Trong sách “chuyện cũ làng Nành”, ông Nguyễn Khắc Quýnh, tác giả sách chỉ cho biết: làng Nành xưa có bảy văn chỉ: một của tổng Nành, sáu của sáu thôn trong tổng. Ông cho biết: văn chỉ là nơi tế hàng năm của Văn hội. Văn hội là tập hợp của những người có học thức thành… Read more →
Ngon lấp mặt
ĐỖ ĐỨC Một lần đi Lai Châu trò chuyện với ông Lò Ngọc Duyên người Khơ Mú, Chủ tịch hội văn học nghệ thuật tỉnh, được nghe ông nói về món chân giò nấu hoa ban và khen là dễ ăn và ngon lắm, ngon đến mức mẹ vợ đi qua không thấy mặt. Sợ tôi không hiểu, ông giải… Read more →
Hai cái tết
Tiếng rừng doduc 1-Bạn đã có lúc nào ngồi lặng lẽ quan sát thiên nhiên chưa? Bạn hãy nhìn xem, cây cao tuy át cây nhỏ nhưng bão tố nó chịu lay động đầu tiên. Thậm chí nó còn rủ bóng mát che chở cho cây nhỏ dưới chân được bình yên. Hãy ngắm rừng, cây nào cỏ nào vật… Read more →
Tiếng rừng
Tiếng rừng doduc 1-Bạn đã có lúc nào ngồi lặng lẽ quan sát thiên nhiên chưa? Bạn hãy nhìn xem, cây cao tuy át cây nhỏ nhưng bão tố nó chịu lay động đầu tiên. Thậm chí nó còn rủ bóng mát che chở cho cây nhỏ dưới chân được bình yên. Hãy ngắm rừng, cây nào cỏ nào vật… Read more →
Ngẫm trước thềm xuân
doduc Mùa xuân về má em hồng rực Nhưng mẹ em sác mặt tái đi Mùa xuân về em như măng mai Mùa xuân về mẹ như đào phai Trái ngược quá xuân vun cho tuổi trẻ Với tuổi già thêm tuổi bớt xuân đi Bởi mẹ nào chả lo cho con nhỏ Lấy phần mình san sẻ sang con… Read more →
Gía trị ngầm
doduc Ngẫm đi ngẫm lại có lúc tưởng mình là ông chủ gia đinh hoành tráng. Hóa ra mình chả là cái gì cả. Có người đàn ông coi tiền là tất cả, khi nhìn đống tiền làm ra mua được cả chục cái ô tô, thì thấy mình bố tướng thế nào. Té ra đó chỉ là suy nghĩ… Read more →
Hội chứng ngậm tăm
Doduc Chỗ tôi, mỗi năm tổ dân phố họp đôi ba lần. Đầu năm phổ biến một số việc của khu dân cư giữa năm kiểm tra và cuối năm tổng kết. Năm nào cũng thế , chục năm tôi về đây thế cả. Việc khối phố chủ yếu là chuyện an ninh trật tự, nếp sống văn hóa. Những… Read more →
Nghĩ về con trâu
ĐỖ ĐỨC Con trâu là đầu cơ nghiệp. Trâu gắn bó với nông thôn Việt Nam từ bao đời nay, nên không phải thuận miệng mà người ta nói ra câu này. Có con trâu là có sức kéo, giải phóng sức lao động trên đồng. Buổi sáng, một lực điền với một con trâu mộng, làm cật lực có… Read more →
Ngẫm về những đài kỉ niệm
Doduc Bên dòng sông Garonne ở Bordeaux nước Pháp, bức tượng mang tên Đa vít, do một nhà điêu khắc làm theo lối hiện đại cao 17 mét. Thân tượng gắn vào chái một công xưởng lớn. Dưới chân tượng có phiến đá hoa cương khắc tên 13 công dân bị Phát xít Đức sát hại trong thế chiến 2… Read more →
Suy ngẫm trên Cao nguyên đá
ĐỖ ĐỨC Trên đỉnh núi lưng đèo người Mèo ca hát, Sao còn sáng trên trời người Mèo ơn Đảng…Câu hát véo von cùng ngón đàn ngọt của tay cung văn láu cá khi hầu giá đồng cô bé vùng cao đã theo tôi mãi từ Bảo Hà, Lao Cai sang đất Hà giang. Lời ca ấy gã cung văn… Read more →
Về những tượng đài
Doduc Tương Đa vít , nhà điêu khắc làm theo lối hiện đại cao 17 mét. Thân tượng gắn vào chái một công xưởng lớn. Dưới chân tượng có phiến đá hoa cương khắc tên 14 công dân bị Phát xít Đức giết hại trong thế chiến 2. Nằm gần mép bờ dòng sông Garonne con sông chảy giữ lòng… Read more →
Ngẫm từ bông mai trắng
Doduc Một bạn ngắm bông mai trắng trong nắng xuân trong vắt, thốt lên: Mai gì mà trắng trắng tinh trắng tỉnh,tinh khôi đến độ ngắm hoa mà tự thấy mình đầy tội lỗi. Một bạn khác phụ họa theo: Em cảm thấy còn nhơ nhuốc í! Một cảm xúc rất đỗi chân thành. Bông hoa có được vẻ đẹp… Read more →
Nhớ mùa xôi trứng kiến
Doduc Mọi năm cữ này , trời thường nồm, mưa lân phân,. Tháng Ba thanh minh cũng là mùa xôi trứng kiến. Xôi trứng kiến đen ngon đặc biệt. Kiến đen thường làm tổ trên thân vầu. Những bãi vầu bãi vẫn bãi hóp mọc ken dày đặc là nơi cư ngụ của loài kiến đen. Tổ kiến to bằng… Read more →
Nụ vối
doduc 1 – Những ngày đầu hè nóng nhất này , vối ra nụ. Những cây vối già vài chục năm tuổi càng cho nhiều nụ. Những chùm nụ vối xanh mướt mát khắc chế cái nóng, cứ hồn nhiên đong đưa dưới nắng đầu hè… Tôi đi dưới bong vối ven hồ Tây, những cây vối cổ thụ còn… Read more →
Nghĩ vào ngày nghỉ (1)
Tầm nhìn dongngan Xét cho cùng trên đời này chỉ có hai loại người: tốt và xấu, hiền lành và gian ác, thông minh và dại dột. về thể lực thì có khỏe và yếu, lành lặn và què quặt. Xã hội cũng chỉ hai loại: văn minh và lạc hậu. Văn minh thì con người được tự do phát… Read more →
Đời biết đâu mà lần (1)
Đời biết đâu mà lần… Doduc 1- Bạn Linh Hà trên FB kể ”Ngày xưa con kể chuyện mẹ lắng nghe và mỉm cười vì con ngộ nghĩnh. Giờ đây mẹ kể chuyện con lắng nghe và mỉm cười…thông cảm!”. Còn tôi, ngày xưa vào những ngày nghỉ thường đèo hai đứa con cho đi chơi công viên. Đi thăm… Read more →
Những gì còn nhớ (30)
Yết Kiêu ngoại truyện HỌA SĨ TRẦN ĐÔNG LUONG doduc Nhớ đến ông tôi lại nhớ đến bức tranh lụa: “Anh hùng bác sĩ Phạm Ngọc Thạch” đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam. Ông là một tên tuổi lớn. Khi tôi mon men vào trường Mĩ thuật thì ông cũng đã vào tuổi xế chiều.… Read more →
Những gì còn nhớ ( 16)
Tiến Híp Tiến người cùng xóm, kém tôi một tuổi nhưng học sau hẳn một cấp học. Nó khổ, mẹ nó người Nam, sinh nó được 3 tháng thì bỏ đi mất tích vì bố là người nát rượu hay đánh đập bà. Bà điên hay giả điên không biết , nhưng rồi bà rũ tóc đi khỏi nhà, bỏ… Read more →
Những gì còn nhớ (14)
Lâm Kim Thành, bạn học xưa 1- Tôi mới mất một người bạn học. Chị ấy là Lâm Kim Thành. Thành là người con gái đẹp hiền hậu. da trắng mặt tròn và đôi mắt trong veo hổ phách, nhìn vào đôi mắt đó là thấy cả một bầu trời tuổi thơ. Chị hơn tôi hai tuổi. Đến giờ tôi… Read more →
Những gì còn nhớ (7)
Người không kẻ thù ( Viết về chị Nguyệt, người làm tạp dịch ở cơ quan) Chị là người đặc biệt vì chẳng có gì đặc biệt. Ai cũng cần chị nhưng lại có cảm giác chị như người đứng ngoài cái cộng đồng mà người ta gọi là cơ quan, mặc dù chị là nhân viên của phòng hành… Read more →
Những gì còn nhớ ( 6)
Thẩm định văn chương ( Viết tưởng nhớ ông Trần Văn Tấn) Ông là thủ trưởng của tôi gần chục năm. Chục năm làm việc dưới quyền ông nhưng tôi chẳng biết gì về ông cả. Chỉ lơ mơ trước đây ông là nhà giáo dạy ở Đại học sư phạm, rồi chuyển ngạch sang ngành xuất bản. Ông có… Read more →
Những gì còn nhớ (5)
Con quay gỗ ( Bài viết tiễn biệt nhà thơ Trần Hòa Bình) Tôi gặp Trần Hòa Bình cách đây gần hai mươi năm tại 19 Nguyễn Bỉnh Khiêm, nơi làm việc của ban biên tập Nhà xuất bản Văn hóa. Lần ấy Bình đi cùng bạn thơ là Châu Hồng Thủy. Anh gầy và đen, chỉ cái đầu dường… Read more →
Những gì còn nhớ (4)
Chuyện năm xưa Chú ruột tôi được học hành có kiến thức, còn bố tôi không được học. Hai anh em mà khác nhau một trời một vực. Em thì nhẹ nhàng nho nhã chữ nghĩa cẩn trọng bao nhiêu thì bố tôi lại bô lô ba la chém to kho mặn, tuyền cái giọng bình dân có lúc thành… Read more →
Những gì còn nhớ (3)
Chết cho tình yêu Có những con người ta gặp một lần mà rồi mãi không quên, dù chẳng có mối quan hệ gì mật thiết… Tạ Thâm,với tôi là một người như thế. Lần đầu tiên diện kiến ông ở Thái nguyên khi ông từ Tây Bắc đem cây tính tẩu cải tiến sang giới thiệu với đoàn văn… Read more →
Những gì còn nhớ (2)
Chiều biên giới em ơi… (Viết tiễn nhà thơ Lò Ngân Sủn) “ Đi ngay ngày rét nhất Lòng tắt lửa biên cương” ( thơ Đoàn Nam Sinh) Sau chiến tranh biên giới 1979 trên sóng nhạc phát thanh xuất hiện bài hát “ chiều biên giới” quyến rũ cả một thế hệ. Giai điệu bài hát mượt mà đầy… Read more →
NHỮNG GÌ CÒN NHỚ (1)
Lời dẫn “Những gì còn nhớ” tên tập sách tôi đang hình thành. Đó là chân dung những người mình từng quen biết. Người đó có thể là cha mẹ, hoặc thầy dạy hoặc bạn bè, bạn học, người quen, thậm chí không quen mà chỉ biết tiếng…Viết về những người quen biết, là những bức chân dung nhỏ, có… Read more →
Những trang đời (15)
Còn nhớ căn hộ được phân ở trên Thái là cái chái hội trường nằm trên đỉnh đồi cao, hướng Bắc ,chừng 16 mét vuong. Mùa đông gió thốc thẳng vào cửa rét thâm tím. Cuộc sống vất vả giết chết cảm xúc sống. Hầu như lúc nào cũng đầy mối lo, thiếu cái này cái kia, lương bổng thế… Read more →
Những trang đời (13)
Lấy nhau rồi, vẫn chưa có chiếc xe đạp để đi lại. Lại nhớ năm 1971, cơ quan chờ đến mỏi mắt chiếc xe đạp phân phối cuối năm. Chờ không mãi thấy thì bỗng gặp Huy Kim phóng viên tờ báo Quân Khu Việt Bắc đi xe đạp mới. Hỏi thì vỡ lẽ anh vừa được mua phân phối.… Read more →
Những trang đời (12)
Con gái lớn được sáu tháng thì vào tháng 8/1973 tôi có chuyến đi đầu tiên lên Hà Giang . Không còn nhớ sự gian nan về chuyến đi. Chỉ nhớ từng bước, từng bước đi nhớ mẹ con ở nhà. Nhớ cái mùi sữa thơm thơm ngậy toát ra từ làn da trắng bóc mỗi khi ghé vào hôn… Read more →
Những trang đời (11)
Tôi yêu vợ, yêu không phải chỉ vì vợ tôi xinh đẹp mà còn là vì tính tình rất hiền hậu. Hiền thì tốt rồi, nhưng hiền thì kèm theo thường là cục tính. Sau hôm cưới chừng một tháng, Trịnh Hữu Cát, thằng bạn học thời phổ thông ghé vào nhà chơi, mồm toe toe một câu rất vô… Read more →
Những trang đời (10)
Một nhà chính trị nào đó đã nói, giành độc lập cho đất nước khó, nhưng xây dựng cho đất nước giầu mạnh còn khó hơn nhiều. Tôi không phải nhà chính trị nhưng về đời sống gia đình tôi có thể kết luận, tìm được người bạn đời tâm đầu ý hợp là rất khó, nhưng để xây dựng… Read more →
Những trang đời ( 9)
Phải hàng tháng trời mới quen với đời sống vợ chồng. Mỗi lần thức giấc dậy thấy có một người nằm bên, đó là người con gái mình yêu quí, mình được quàng tay sang âu yếm nhau tự do, không phải lén lút và lo bị rình mò, một cảm giác thênh thang khác hẳn khi yêu nhau. Thật… Read more →
Những trang đời (8)
Cuộc tình nào rồi cũng kết thúc, hoặc chia tay hoặc đi đến kết hôn. Bốn mươi năm trước, noen là ngày cưới chúng tôi. Noen bao giờ cũng là ngày rét buốt. Tôi nhớ đêm hôm ấy, từ phòng cưới (là hội trường của đoàn nghệ thuật Việt Bắc) về buồng tân hôn (và cũng là căn hộ cơ… Read more →
Những trang đời (7)
Những năm ấy tôi và cả em không có chiếc xe đạp để đi. Đến với nhau toàn là đi bộ. Hầu hết cán bộ như thế, chứ chẳng riêng mình. May mà “đồi văn công” nơi em ở cách đồi Keple, chỗ tôi làm việc có vài trăm mét. Tôi làm việc và ngủ ngay trên bàn trong cơ… Read more →
Những trang đời (6)
Cuộc đến chơi đột xuất ấy của Điền thành cây cầu nối giữ hai chúng tôi. Cũng không thể nhớ bao nhiêu lần. Cứ rỗi rãi là chúng tôi đến với nhau. Sau này về thăm lại chốn xưa, khi cơ quan em đã chuyển cả về thành phố tôi đã viết tặng em: Khi xưa em ở nơi đây… Read more →
Những trang đời (5)
Cuối năm 1968 bom đạn có hơi ngớt, trường lại dời Bắc Sơn về Thái Nguyên, chỗ sơ tán ban đầu: Khe Mo Đoàn Văn công khu tự trị Việt Bắc lúc ấy cũng rời Cúc đường về Vân Hán. Hai nơi cách nhau chừng ba cây số. Một hôm, Quỳnh Châu, một diễn viên múa người Hà Nội sang… Read more →
Những trang đời (4)
*** Những năm 1966 hầu hết các trường học, kể cả phổ thông đến các cơ quan đều lần lượt lẩn vào rừng tìm nơi sơ tán vì biết bom đạn nó chẳng chừa ai. Cũng may lúc đó rừng còn nhiều, ra khỏi thành phố đã là rừng. Phải nói lại, thuở bé tôi nhát đòn nên hay bị… Read more →
Những trang đời (3)
3 *** Phải mãi đến sáu bảy năm sau tôi mới biết đến nguyên nhân cuộc chia tay giữa tôi và em qua lời một đứa bạn cùng lớp Bạn kể: Cậu phải thông cảm cho nó. Tớ biết nó yêu cậu lắm. Nhưng khi vào năm cuối lớp Mười nó phải đi đến quyết định chia tay cậu là… Read more →
Những trang đời (2)
2 Nhưng mà rồi mối tình đầu đã không thành. Tốt nghiệp cấp 3 khóa học 1963-1964 trường cấp 2-3 Đại Từ đỗ có 13 trong sô 49 học sinh. Nhưng chỉ duy nhất một người đỗ vớt thi vào được Đại học nông nghiệp, còn lại trượt hết cả trong đó có tôi. Đấy là những năm đất nước… Read more →
NHỮNG TRANG ĐỜI (1)
Mở Cuốn sách này ghi lại những năm tháng tôi đã từng trải qua. Tôi là một chứng nhân duy nhất cho mình. Đó là tình yêu, gia đình, và kiếm sống. Một lần đi châu Âu, một người bạn Pháp hỏi tôi, là nghệ sĩ, ông có quan tâm đén chính trị không? Tôi bảo có, bạn hỏi tại… Read more →
Rừng xanh chẳng thiếu thứ gì
Doduc Nếu đã từng ở rừng hẳn bạn sẽ biết một loài thú nhỏ có cái vòi dài, đầu vòi khá giống mõm lợn, vì thế mà nó có tên Lửng lợn. Lửng lợn là giống thú hoang chuyên sục tìm ăn tổ mối. Gặp được tổ mối là nó cắm đầu đào bới chẳng còn biết gì đến xung… Read more →
Bác cả tôi
doduc Bảy anh chị em trong nhà, tôi thương bác cả nhất. Bác sinh năm Giap Tuất 1934, người nhỏ, hay ốm vặt. Tôi còn nhớ bác bị bệnh đau bụng kinh niên từ bé, hay nằm co con tôm ôm bụng trên võng. Những khi cơn đau đến bác nhăn mặt chịu đựng mà không rên rẩm. Những năm… Read more →