Category: Tản mạn

Đỗ Đức Đã gần chín mươi tuổi nhưng năm nào mẹ tôi cũng vẫn lọ mọ ngả vài chum tương. Thời đại nước mắm, bột gia vị chiếm lĩnh thị trường mà ba không chịu bỏ món tương. Cũng bởi xung quanh xóm vẫn còn nhiều “tín đồ” ăn tương. Chai tương ba ngàn đồng đâu có rẻ, nhưng người… Read more →

ĐỖ ĐỨC Từ bé tôi đã quen thuộc với tương. Đến bữa ăn mẹ tôi thường ra mở nắp chum, dùng cái giuộc làm bằng nứa ngộ múc tương làm nước chấm. Bà cẩn thận nghiêng bát ghé sát vào miệng chum cho tương khỏi rớt ra ngoài. Tương là loại nước chấm có mùi thơm ngát của gạo đỗ… Read more →

doduc Tôi có ông bạn đồng nghiệp tính nết rất lạ. Ngày lĩnh lương, nhận lương xong, đếm kỹ từng đồng, coi lại lần nữa số tiền ghi bên cạnh chữ ký, mới về chỗ làm việc. Rải những đồng tiền lên bàn, anh xoa xoa hai tay, bắt đầu đếm từng tờ, xếp loại nào ra loại ấy như… Read more →

doduc Nằm ghé bên bờ thượng nguồn sông Hồng, đền Bảo Hà thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lao Kai. Đền thờ ông hoàng Bảy. Tương truyền ông đánh giặc phương Bắc, bị chết trận trôi giạt về đây được dân lập đền tôn thờ. Nhà Nguyễn sắc phong ông là thần vệ quốc. Đền Bảo Hà có… Read more →

Doduc Cô ngồi đó đã trên 10 năm, từ lúc tôi lên chuyển lên ở trên vùng này. Tôi không biết tên cô dù quen nhau nhẵn mặt. Cô bán bánh rán, suốt năm này sang năm khác, từ một cô bé thanh thoát xinh xắn, hôm nay đã gần thành một bà già mập ú. Ban đầu là bánh… Read more →

doduc Cái số mình vất vả, ngày nào cũng đi chợ. Đi chợ nên thấy nhiều chuyện. Mua tôm. Tôm rảo hồ Tây nhảy toanh toách giá mười lăm ngàn/lạng. Bà mua trước, cân kẹo xong lại quơ tay nhón hai ba con. Cô hàng tôm không vừa, giật lại: “ đéo gì, thế hết cả lãi của người ta… Read more →

doduc Chợ Bắc Hà họp tuần một phiên vào chủ nhật. bây giờ ở miền núi, các phiên chợ huyện đều họp vào ngày ấy. việc họp chợ phiên vào ngày chủ nhật hình thành dần từ ngày chiến thắng điện biên phủ. chủ nhật là ngày nghỉ, nên chợ búa thuận cho cả người dân và anh công chức… Read more →

doduc Bắc Hà là một trong vùng văn hóa đặc sắc của Lao Cai. Câu chuyện ở góc chợ về một người bán chim thôi cũng cho ta thấy cái chất hảo hán trong con người vùng sơn cước không giống bất kì nơi đâu, chỉ biết một lần rồi nhớ mãi… “ Hề hề mình về lâu ruồi (rồi),… Read more →

ĐỖ ĐỨC Tự nhiên lại nhớ cái trung thu năm ấy tại Cầu Giấy, năm 1983. Trung thu đầu của Thiên Hương. Nó bé sắt như cái kẹo. Sinh con vào những năm ấy bây giờ nhớ lại kinh hoàng hơn gặp ác mộng. Cả một xã hội đói khát rách rưới vì bị Mỹ cấm vận. Còn ta thì… Read more →

doduc Cứ đến gần rằm trung thu hằng năm tôi lại nhớ đến bài đồng dao: “Ông giăng xuống chơi nhà tôi/ có nồi cơm nếp/ có đệp bánh chưng/ có lưng hũ rượu/ có thiếu đánh đu/ bồ cu vẽ chài/ cái chai xách giỏ/ mẹ đỏ ẵm con/ cái lon xách nước/ cái lược chải đầu/ con râu… Read more →

doduc Hôm qua về quê tôi bất ngờ được nghe bài đồng dao của một người mẹ trẻ hát ru con: “ông giăng xuống chơi nhà tôi/ có nồi cơm nếp, có đệp bánh chưng/ có lưng hũ rượu/ có thiếu đánh đu/ bồ cu vẽ chài/ cái chai xách giỏ/ mẹ đỏ ẵm con/ cái non xách nước/ cái… Read more →

1. Đồng dao nằm trong vốn văn hóa dân gian. Đồng dao là lời hát kể cùng nhau trong lúc vui chơi của những nhóm trẻ. Đồng dao là những câu hát vần nối nhau, đôi khi tưởng như từ chuyện nọ xọ chuyện kia buông lời theo vần tưởng như vu vơ, nhưng nội hàm đồng dao nó gần… Read more →

Trước đây và bây giờ, cây đa xóm Chùa luôn là điểm nghỉ chân cho hai chiều khác lên chợ Phú Minh và phố Mụ. Dưới gốc đa vào những trưa hè, bọn trẻ chăn trâu thường hay tụ bạ leo trèo hái quả hoặc rình nấp săn chim nua bằng súng cao su khi đàn nua kéo về bu… Read more →

doduc LTG. Ba lần lên Hà Giang, chuyến xa nhất cách đây 27 năm, nhưng chưa lần nào tôi được cơ may gặp mặt anh hùng Sùng Dúng Lù. Chiến công năm xưa của ông, tay không vào hang núi gọi cha con trùm phỉ Vàng Vạn Li ra đầu thú gây ấn tượng rất lớn đối với tôi. Rồi… Read more →

Pờ Vần Chải doduc Xã Vần chải nằm vào gần giữa con đường trên trăm cây số đi từ Hà Giang lên Đồng Văn. Vần Chải có nghĩa là bản Mây, bản có nhiều mây phủ. Đó là cách gọi theo tiếng Quan hỏa của nhiều bản vùng biên giới theo đặc điểm của địa phương mình. Lần nào qua… Read more →

doduc Cách đây nhiều năm tôi được nghe một tiến sĩ kể chuyện về bữa trưa của ông. Toàn là rau, muối vừng và canh , và ông khuyên mọi người nên ăn thế để giữ sức khỏe. Lúc ấy tôi còn trẻ, sức ăn như loài hổ lang, nghe không vào. Lúc ấy lượng tôi ăn vào lớn gấp… Read more →

doduc 1- Tôi nhớ trước đây mấy chục năm, kiến được cái hộ khẩu hà Nội khó hơn tìm vàng. Vượt của ngõ tỉnh lẻ,kiếm hộ khẩu Hà Nội có khác gì đứng trước bức tường bê tông. Cô Quỳnh diễn viên múa gốc gác Hà Nội , có nhà phố cổ, bố mẹ còn nguyên thế mà sau hàng… Read more →

Doduc Cách đây mấy hôm, buổi sáng ra chợ thấy có trám đen. Vài qủa trám đầu mùa loi thoi trên góc sạp rau quả. Tôi hỏi mua vài chục thì cô bán hàng nhanh nhẩu: Bốn mươi ngàn một cân chú ơi. Lâu nay trám đen còn ai bán trăm bán chục? Ừ, thời thế thay đổi, Bây giờ,… Read more →

doduc Người ta bảo, ngải cứu khi nghe tiếng sấm thì bắt đầu đắng. Hôm trước thăm nhà bạn, được bạn đãi bữa lẩu gà ngải cứu, đắng nghét. Nhớ ra sấm tháng ba có từ gần đầu tháng. Bây giờ lúa đã có “cứt gián”, nghĩa là bắt đầu có mầm đòng. Năm nay rét tái tam, tức là… Read more →

Người Tày có tục lệ khi người cha sống trọn một hoa giáp ( 60 năm) thì sau đó con cái trong nhà sẽ làm một đại lễ Kì Yên (giải hạn), mừng cho cha đạt một chữ Thọ. Sáu mươi năm nhọc nhằn với một kiếp người vượt qua được, đó là có phúc lớn lắm. Tinh thần của… Read more →

Họa sĩ Đỗ Đức Tranh Đạo giáo ở miền núi phía Bắc Việt Nam là loại tranh thờ cúng được lưu giữ bảo quản bởi các thầy Tào. Nó được sử dụng trong các lễ cúng chay (kỳ yên) hoặc cúng mặn (ma chay, cúng xúi quẩy). Vì là loại tranh phục vụ tín ngưỡng nên trước đây nó được… Read more →

Doduc Có nhiều người thích thơ tuyển, tôi lại thích ngồi cùng bạn bè ngồi caphe nghe lại những câu thơ trong trí nhớ của nhau . Tôi còn nhớ một đoạn thơ của Lê Đạt sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc: …Luống đất, cày mới sới Bồn bột dấu tay người Muốn nằm lăn đụn rạ… Read more →

DODUC Oi nồng . Rồi trời trút cơn mưa rào. Nhìn ra sân nhà, mưa nặng hạt, giọt mưa như mũi tên cắm phập xuống nền sân là nước bắn tóe như trẻ con chơi pháo đền. Mươi phút sau, nước duyềnh lên. Hạt mưa nhả xuống mặt nước bum lên thành cái bong bóng nhỏ rồi vỡ nhanh trong… Read more →

doduc 1.Khi trò chuyện về cuộc sống, tôi hay đùa với đám bạn trung niên, muốn kiểm tra xem mình già hay chưa thì hãy kiếm tra qua mắt mình, sau đó là tay mình… Bạn tò mò hỏi, kiểm tra thế nào, phải đến bệnh viện hay sao. Tôi bảo không cần, kiểm tra của bệnh viện mang tính… Read more →

ĐỖ ĐỨC 1.Tôi còn nhớ lời tựa của Xuân Diệu viết cho tuyển tập Tản Đà do Nhà xuất bản Văn học ấn hành từ rất lâu, có câu :…Thói thường ở đời là người ta hay làm cho người sống chết đi và thích làm cho người chết sống lại.. Lúc ấy tôi lơ ngơ không hiểu hết sự… Read more →

Sông Cầu nước chảy lơ thơ… Đó là giai điệu một thời ai cũng biết. Nhưng sông cầu có một làng Vân Hữu kề bên day dứt với một khoảnh khắc lịch sử thì chắc mấy ai đã biết. Các bạn cùng tôi trở lại với khoảnh khắc ấy, ít phút thôi… Tôi đã từng ở cái làng ấy những… Read more →

Tặng Lan Oanh, bạn tôi Doduc Cách đây trên mười năm, trong lần tào lao với họa sĩ Lưu Công Nhân ở Nhà triển lãm 29 Hàng Bài Hà Nội, được nghe ông bảo: “ Các cậu đang làm việc, thế là sướng. Công việc hằng ngày đã có thằng khác sắp đặt cho, cứ thế mà làm. Về hưu… Read more →

Doduc 1- Khi còn bé mỗi lần có việc phải qua dòng sông Công bên nhà tôi thấy như vừa làm được một kì tích. Lúc ấy thấy dòng sông mênh mang, nhất là những ngày mưa lũ thì sông duyềnh lên như biển cả, những xoáy nước ghê người, nước chảy vần vũ, tiếng nước gầm gào hung dữ… Read more →

Có một lần ngồi trò chuyện lan man về văn hóa làng, tôi được một cụ trong thôn kể cho câu chuyện Bắc Ninh có tứ vật, tóm tắt lại là bốn câu sau: ”Vật giao Phù Lưu hữu/ Vật thú Đình Bảng thê/ Vật ẩm Đồng Kị thủy/ Vật thực Cẩm Giang kê”, có nghĩa là: Không kết bạn… Read more →

Doduc 1- Đã hàng chục lần lên cao nguyên Đồng Văn nhưng chưa lần nào lại nhìn thấy dòng Nho Quế cạn khênh đến như thế. Đứng trên đỉnh Mã Pì Lèng nhìn xuống thấy lòng sông nước đọng từng vũng tạo thành những khoen nhỏ như giọt nươc mắt khóc dòng sông cạn, những giọt nước mắt xếp hàng… Read more →

Doduc 1-Lúc bé có lần nghe các cụ bảo nhau, đời là bể khổ, rằng sống gửi thác về. Cuộc sống ở nhân gian chỉ là tạm còn cái chết mới thực là cõi của con người. Nghe thế mình không hiểu. Cuộc sống vui thế sao người ta lại chê nó. Rồi ngờ ngợ, vì thấy từ nhà mình… Read more →

doduc Ước muốn ở cuộc sống của người Việt ta xưa là gì? Đó là câu hỏi lởn vởn trong đầu tôi lâu nay. Người Việt ta xưa chủ yếu là nông dân, cuộc sống là nông thôn. Hôm qua trong đám hiếu, ông anh tôi buột miệng đọc câu lục bát: Sống thì sống đủ một trăm Chết thì… Read more →

Doduc Tôi từng nghe Tú Lệ Tên mỏng tang như cánh phù dung Đẹp như con gái dậy thì Như làn sương trôi nhè nhẹ Tôi từng nghe có đèo Khau Phạ Tiếng Thái là Núi trời Hôm nay mới đến tận nơi Dập dềnh đèo cong như cánh diều bơi… Một Tú Lệ lúa đang thì con gái Xanh… Read more →

Doduc Năm nào cũng vậy, cận ngày tết anh lại đem tặng tôi chai rượu hoa cúc và cũng là tiện để lấy ở tôi con giáp của năm về treo ngày tết. Tết nào tôi cũng vẽ con giáp cho vài bạn bè thân thiết chơi. Cánh văn nghệ hay làm những việc mà những người quen nghề kiếm… Read more →

ĐỖ ĐỨC Lý A Cứ người Lao Chải.Tuy không phải là già nhất bản nhưng Lý luôn đựơc người trong bản tôn trọng,bởi anh ta biết nói lý và là người có cái lý cứng nhất. Cái gai đã nhọn thì nhọn từ bé. Mẹ Lý kể khi mới 5 tuổi, Lý đã biết những điều tự nhiên như tuổi… Read more →

Đỗ Đức Trong sách “chuyện cũ làng Nành”, ông Nguyễn Khắc Quýnh, tác giả sách chỉ cho biết: làng Nành xưa có bảy văn chỉ: một của tổng Nành, sáu của sáu thôn trong tổng. Ông cho biết: văn chỉ là nơi tế hàng năm của Văn hội. Văn hội là tập hợp của những người có học thức thành… Read more →

ĐỖ ĐỨC Một lần đi Lai Châu trò chuyện với ông Lò Ngọc Duyên người Khơ Mú, Chủ tịch hội văn học nghệ thuật tỉnh, được nghe ông nói về món chân giò nấu hoa ban và khen là dễ ăn và ngon lắm, ngon đến mức mẹ vợ đi qua không thấy mặt. Sợ tôi không hiểu, ông giải… Read more →

Tiếng rừng doduc 1-Bạn đã có lúc nào ngồi lặng lẽ quan sát thiên nhiên chưa? Bạn hãy nhìn xem, cây cao tuy át cây nhỏ nhưng bão tố nó chịu lay động đầu tiên. Thậm chí nó còn rủ bóng mát che chở cho cây nhỏ dưới chân được bình yên. Hãy ngắm rừng, cây nào cỏ nào vật… Read more →

Tiếng rừng doduc 1-Bạn đã có lúc nào ngồi lặng lẽ quan sát thiên nhiên chưa? Bạn hãy nhìn xem, cây cao tuy át cây nhỏ nhưng bão tố nó chịu lay động đầu tiên. Thậm chí nó còn rủ bóng mát che chở cho cây nhỏ dưới chân được bình yên. Hãy ngắm rừng, cây nào cỏ nào vật… Read more →

doduc Mùa xuân về má em hồng rực Nhưng mẹ em sác mặt tái đi Mùa xuân về em như măng mai Mùa xuân về mẹ như đào phai Trái ngược quá xuân vun cho tuổi trẻ Với tuổi già thêm tuổi bớt xuân đi Bởi mẹ nào chả lo cho con nhỏ Lấy phần mình san sẻ sang con… Read more →

doduc Ngẫm đi ngẫm lại có lúc tưởng mình là ông chủ gia đinh hoành tráng. Hóa ra mình chả là cái gì cả. Có người đàn ông coi tiền là tất cả, khi nhìn đống tiền làm ra mua được cả chục cái ô tô, thì thấy mình bố tướng thế nào. Té ra đó chỉ là suy nghĩ… Read more →

Doduc Chỗ tôi, mỗi năm tổ dân phố họp đôi ba lần. Đầu năm phổ biến một số việc của khu dân cư giữa năm kiểm tra và cuối năm tổng kết. Năm nào cũng thế , chục năm tôi về đây thế cả. Việc khối phố chủ yếu là chuyện an ninh trật tự, nếp sống văn hóa. Những… Read more →

ĐỖ ĐỨC Con trâu là đầu cơ nghiệp. Trâu gắn bó với nông thôn Việt Nam từ bao đời nay, nên không phải thuận miệng mà người ta nói ra câu này. Có con trâu là có sức kéo, giải phóng sức lao động trên đồng. Buổi sáng, một lực điền với một con trâu mộng, làm cật lực có… Read more →

Doduc Bên dòng sông Garonne ở Bordeaux nước Pháp, bức tượng mang tên Đa vít, do một nhà điêu khắc làm theo lối hiện đại cao 17 mét. Thân tượng gắn vào chái một công xưởng lớn. Dưới chân tượng có phiến đá hoa cương khắc tên 13 công dân bị Phát xít Đức sát hại trong thế chiến 2… Read more →

ĐỖ ĐỨC Trên đỉnh núi lưng đèo người Mèo ca hát, Sao còn sáng trên trời người Mèo ơn Đảng…Câu hát véo von cùng ngón đàn ngọt của tay cung văn láu cá khi hầu giá đồng cô bé vùng cao đã theo tôi mãi từ Bảo Hà, Lao Cai sang đất Hà giang. Lời ca ấy gã cung văn… Read more →

Doduc Tương Đa vít , nhà điêu khắc làm theo lối hiện đại cao 17 mét. Thân tượng gắn vào chái một công xưởng lớn. Dưới chân tượng có phiến đá hoa cương khắc tên 14 công dân bị Phát xít Đức giết hại trong thế chiến 2. Nằm gần mép bờ dòng sông Garonne con sông chảy giữ lòng… Read more →

Doduc Một bạn ngắm bông mai trắng trong nắng xuân trong vắt, thốt lên: Mai gì mà trắng trắng tinh trắng tỉnh,tinh khôi đến độ ngắm hoa mà tự thấy mình đầy tội lỗi. Một bạn khác phụ họa theo: Em cảm thấy còn nhơ nhuốc í! Một cảm xúc rất đỗi chân thành. Bông hoa có được vẻ đẹp… Read more →

Doduc Mọi năm cữ này , trời thường nồm, mưa lân phân,. Tháng Ba thanh minh cũng là mùa xôi trứng kiến. Xôi trứng kiến đen ngon đặc biệt. Kiến đen thường làm tổ trên thân vầu. Những bãi vầu bãi vẫn bãi hóp mọc ken dày đặc là nơi cư ngụ của loài kiến đen. Tổ kiến to bằng… Read more →

doduc 1 – Những ngày đầu hè nóng nhất này , vối ra nụ. Những cây vối già vài chục năm tuổi càng cho nhiều nụ. Những chùm nụ vối xanh mướt mát khắc chế cái nóng, cứ hồn nhiên đong đưa dưới nắng đầu hè… Tôi đi dưới bong vối ven hồ Tây, những cây vối cổ thụ còn… Read more →

Tầm nhìn dongngan Xét cho cùng trên đời này chỉ có hai loại người: tốt và xấu, hiền lành và gian ác, thông minh và dại dột. về thể lực thì có khỏe và yếu, lành lặn và què quặt. Xã hội cũng chỉ hai loại: văn minh và lạc hậu. Văn minh thì con người được tự do phát… Read more →

Đời biết đâu mà lần… Doduc 1- Bạn Linh Hà trên FB kể ”Ngày xưa con kể chuyện mẹ lắng nghe và mỉm cười vì con ngộ nghĩnh. Giờ đây mẹ kể chuyện con lắng nghe và mỉm cười…thông cảm!”. Còn tôi, ngày xưa vào những ngày nghỉ thường đèo hai đứa con cho đi chơi công viên. Đi thăm… Read more →

Yết Kiêu ngoại truyện HỌA SĨ TRẦN ĐÔNG LUONG doduc Nhớ đến ông tôi lại nhớ đến bức tranh lụa: “Anh hùng bác sĩ Phạm Ngọc Thạch” đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mĩ thuật Việt Nam. Ông là một tên tuổi lớn. Khi tôi mon men vào trường Mĩ thuật thì ông cũng đã vào tuổi xế chiều.… Read more →

Tiến Híp Tiến người cùng xóm, kém tôi một tuổi nhưng học sau hẳn một cấp học. Nó khổ, mẹ nó người Nam, sinh nó được 3 tháng thì bỏ đi mất tích vì bố là người nát rượu hay đánh đập bà. Bà điên hay giả điên không biết , nhưng rồi bà rũ tóc đi khỏi nhà, bỏ… Read more →

Lâm Kim Thành, bạn học xưa 1- Tôi mới mất một người bạn học. Chị ấy là Lâm Kim Thành. Thành là người con gái đẹp hiền hậu. da trắng mặt tròn và đôi mắt trong veo hổ phách, nhìn vào đôi mắt đó là thấy cả một bầu trời tuổi thơ. Chị hơn tôi hai tuổi. Đến giờ tôi… Read more →

Người không kẻ thù ( Viết về chị Nguyệt, người làm tạp dịch ở cơ quan) Chị là người đặc biệt vì chẳng có gì đặc biệt. Ai cũng cần chị nhưng lại có cảm giác chị như người đứng ngoài cái cộng đồng mà người ta gọi là cơ quan, mặc dù chị là nhân viên của phòng hành… Read more →

Thẩm định văn chương ( Viết tưởng nhớ ông Trần Văn Tấn) Ông là thủ trưởng của tôi gần chục năm. Chục năm làm việc dưới quyền ông nhưng tôi chẳng biết gì về ông cả. Chỉ lơ mơ trước đây ông là nhà giáo dạy ở Đại học sư phạm, rồi chuyển ngạch sang ngành xuất bản. Ông có… Read more →

Con quay gỗ ( Bài viết tiễn biệt nhà thơ Trần Hòa Bình) Tôi gặp Trần Hòa Bình cách đây gần hai mươi năm tại 19 Nguyễn Bỉnh Khiêm, nơi làm việc của ban biên tập Nhà xuất bản Văn hóa. Lần ấy Bình đi cùng bạn thơ là Châu Hồng Thủy. Anh gầy và đen, chỉ cái đầu dường… Read more →

Chuyện năm xưa Chú ruột tôi được học hành có kiến thức, còn bố tôi không được học. Hai anh em mà khác nhau một trời một vực. Em thì nhẹ nhàng nho nhã chữ nghĩa cẩn trọng bao nhiêu thì bố tôi lại bô lô ba la chém to kho mặn, tuyền cái giọng bình dân có lúc thành… Read more →

Chết cho tình yêu Có những con người ta gặp một lần mà rồi mãi không quên, dù chẳng có mối quan hệ gì mật thiết… Tạ Thâm,với tôi là một người như thế. Lần đầu tiên diện kiến ông ở Thái nguyên khi ông từ Tây Bắc đem cây tính tẩu cải tiến sang giới thiệu với đoàn văn… Read more →