Doduc 1 – Xin lỗi là một hành vi văn hóa trong ứng xử. Thông thường xin lỗi nhau khi người ta có va cham, lỗi hẹn, hoặc có việc làm gì đó tác động không tốt đến người khác. Trước dư luận xã hội về sự xuống cấp về văn hóa, Hà Nội đã bàn về chuyện cấm nói… Read more →
Khoe
doduc Hôm trước thấy ông bạn tôi trưng hai cái áo dài kiểu xưa. Một cái màu ghi xanh xám, một cái đũi màu đen nhờ. Bạn bảo tôi: Đi dự hội thảo về quốc phục. Hai cái này may mặc thử cho mục thị sở thị. Cũng đắt phết đấy. Cái may vải đũi giá đến 8 triệu. Chưa… Read more →
Người ở quê
doduc Bác tên là Hải, nhưng người trong xóm quen gọi là Hải Moong. Moong là tên vợ. Hai bác là người hiền hậu. Những năm sáu mươi thế kỉ trước mà bác sắm nổi cái đài Phi lip Hà Lan cũng là có máu mặt lắm. Vì thế, về thời sự cả xóm chỉ có bác biết tin tức… Read more →
TỪ CÂU CHUYỆN VỀ CÁC KIẾN TRÚC SƯ
(Nhân đọc sách NHỮNG KIẾN TRÚC SƯ BẠN TÔI của Trần Trọng Chi) Đỗ Đức Tôi đọc xong cuốn “Những kiến trúc sư bạn tôi” của Trần Trọng Chi đến cả tháng, nó gợi cho tôi khá nhiều suy ngẫm. Là người từng làm nghề biên tập, dựng sách ở nhà xuất bản, tôi thật vui khi cầm trong tay… Read more →
Tiếp cận nghê thuật
doduc 1 – Muốn hiểu một tác phẩm nghệ thuật , bức tranh, bài thơ, truyện ngắn và to tát hơn là tiểu thuyết thì người xem , người đọc cũng phải học thì mới tiếp cận được Học để biết đặc trưng ngôn ngữ của từng loại hình nghệ thuật, cách tạo dựng hình tượng, ngay cả tính cách… Read more →
Thói quen
Doduc Tôi có một anh bạn nhà ở phố Lý thường Kiệt. Bắt đầu từ một gia đình. Sau con cháu phương trưởng dựng vợ gả chồng, chia nhỏ ra thành ba bốn hộ chui chung, nát vụn căn biệt thự. Mấy năm trước ông bà lần lượt ra đi…Rồi cũng đến lúc anh em chụm đầu bàn nhau: không… Read more →
TỰ ĐÀO TẠO
Doduc Xưa nay việc học có trường sở. Nhưng trường sở chỉ dạy chủ yếu văn hóa. Cách đây bốn năm chục năm là thế. Có hai môn cho điểm nhưng tạm coi là phụ, đó là thể thao và thủ công. Thể thao thì có thể dục chạy nhảy đánh kiếm và mô hình tàu lượn.Có năm được đi… Read more →
Để dành
doduc 1 – Để dành là thói quen từ thời tiền sử, khi thức ăn kiếm được, chưa dùng đến thì được cất vào một chỗ kín đáo và bảo quản sao cho giữ được lâu để dùng dần. Con kiến đã biết nhặt thúc ăn như hạt gạo về cất giữ. Có lần tôi đã thu được cả bơ… Read more →
Sách trắng
doduc TP – Đã có một thời, văn nghệ dân gian bị coi thường, dường như là thứ văn hóa ngoài lề, bị khi thị rằng “Nôm na là cha mách qué!”. Hòa bình lập lại ở miền Bắc, dần dần các hội nghề được ra đời thì trong Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật toàn quốc, Hội Văn… Read more →
BỨC TRAN SIÊU THỰC
Chuyện khó hiểu ĐỖ ĐỨC Ngày giáp tết. Khu trung cư cao cấp. Nhóm 8 người, đều trạc tuổi trung niên trở lên, họ ì ạch cùng nhau chuyển một cây đào núi cổ thụ lên tận tầng thứ 27. Cây đào đã to, lại còn đèo thêm chiếc chum sành cũng to vật, bóng màu gan trâu. Lòng chum… Read more →
Bàn về chữ ĐỘC
Doduc Bảo với hoa quỳnh là có ngày đấy thì nó không tin. Nó cãi rằng chỉ có đêm thôi, ngày là cái gì nó không hiểu vì hoa quỳnh có thấy ngày bao giờ. Hoa quỳnh nở về đêm và tàn ngay sau vài giờ trong đêm. Đời hoa quỳnh ngắn vậy, quỳnh đâu biết có ban ngày. Con… Read more →
bạo lực
Bạo lực Trước nhà tôi có một vườn cây ăn quả. Vườn đầy chim chóc. Chúng bắt sâu bọ trong vườn để sống. Chim cần chỗ trú ngụ thì cũng vườn cây với cành lá xum xuê thành ngôi nhà kín đáo biết bao. Tôi thuở bé cũng chẳng phải đứa bé tử tế gì, với chim chóc tôi cũng… Read more →
sống gửi thác về
Doduc 1-Lúc bé có lần nghe các cụ bảo nhau, đời là bể khổ, rằng sống gửi thác về. Cuộc sống ở nhân gian chỉ là tạm còn cái chết mới thực là cõi của con người. Nghe thế không hiểu. Cuộc sống đáng quí chứ sao người ta lại chê nó để ca ngợi cái chết. Rồi cũng ngờ… Read more →
Đào bới xới lật truyền kì
ĐỖ ĐỨC Không bên phải thì bên trái, không phía trước thì phía sau, suốt ngày cộc cộc cạch cạch mọi thứ tiếng động hòa vào nhau thành một đống vữa âm thanh. Sống trong mớ âm thanh hỗn tạp đó người thính tai có thể bóc được ra tiếng xẻng xoèn xoẹt trộn xúc của thợ hồ, tiếng khoan… Read more →
CHUYỆN PHIẾM BÊN HỒ
Chuyên phiếm bên hồ Quảng Bá DODUC Hôm qua theo một đứa cháu đến chơi với bạn nó ở bên bờ hồ Quảng Bá. Chỗ nó thuê là một gian lều nhỏ bám sát mép hồ để làm xưởng vẽ. Nó đón tôi bằng cái mảng mút xốp băng qua mặt hồ, vì đường vào nhà đi nhờ hàng xóm… Read more →
Ngày xưa
doduc Gọi là ngày xưa thôi, nhưng ngày ấy cũng chẳng xa xôi gì, mới chỉ ngót bốn mươi năm, tôi thường ru con bằng những câu ca dao đọng trong trí nhớ. Những câu ca đó trôi vào trong đầu tôi chẳng biết từ lúc nào, nhưng chắc chắn đó là thời chưa có truyền hình, chưa có phim… Read more →
Khóa…ơ
Khóa ơ Doduc Khóa ơ…o… Một tiếng rao trong trăm lại tiếng rao góp phần vào sự sinh động cuộc sống làng quê phố thị. Tất nhiên anh chàng thợ sửa khóa rao bằng băng cát sét. Chiếc loa gắn vào càng trước xe đạp, và bộ điều khiển buộc ngay trên mặt ghi đông xe. Sau xe, chiếc poocbaga… Read more →
Lày cỏ, Sái mạ, phát sọi
Tản mạn vùng biên doduc Se lạnh, không gian lặng tờ trong buổi chiều buông Vài đám mây như những búi bông của thợ bật bông để sót vương vãi trên các mỏm đồi dần tắt nắng. Cuộc sống con người từ từ lui vào trong mái nhà sàn. Bên bếp lửa thơm mùi khói củi, cái lạnh sơn cước… Read more →
Chuyện về những câu thành ngữ
Doduc Văn hóa các dân tộc Việt Nam ngàn năm để lại bao nhiêu sự đúc kết qua ca dao, tục ngữ, thành ngữ vừa là nhắc nhở dạy bảo, vừa là phê phán cảnh báo. Cái vốn quí ngàn năm ấy như cuốn sách giáo khoa để ở ngoài đời, luôn luôn mở ra cho mọi người cùng đọc.… Read more →
sự hình thành của đất
Doduc Lần đầu tiên tôi đặt chân lên Nặm Cậy, thôn đội 4, xã Bản Liền, huyện Bắc Hà tỉnh Lao Kai. Buổi chiều ong nắng. Mới dứt cơn mưa sáng, đường có quãng lầy thụt ngập nửa bánh xe. Liên xã không có đường rải nhựa. Phong trào xây dựng nông thôn mới mở ra, chính phủ cho vật… Read more →
Bâng quơ
Bâng quơ ĐỖ ĐỨC Thày dạy địa lý, nhưng lại hay để ý đến chữ viết. Thày bảo đời một con người có rất nhiều việc dùng đến chữ nghĩa, nên các trò phải chịu khó luyện viết chữ cho tử tế. Có lúc thày đưa ra suy nghĩ rất ngộ: Hãy nối tất cả các nét chữ viết trong… Read more →
Cây gạo ở Văn Miếu
Cây gạo góc Văn Miếu ĐỖ ĐỨC Đó là cây đại thụ, nằm ở góc phía bắc Văn Miếu chỗ giao nhau giữa đường Nguyễn Thái Học và đường Tôn Đức Thắng ( đường Hàng Bột cũ). Không biết có vị thần thánh nào nương náu mà bốn mùa vào ngày rằm, mùng một dưới gốc gạo già luôn ngút… Read more →
Lang chữa gù
Thày thuốc chữa gù là một truyện dân gian của ta được nhiều người biết. Truyện tóm tắt như sau: Phú ông nọ có một thằng con bị gù. Ông ra giá rằng ai chữa nổi bệnh gù cho thằng con thì trả công mười lạng bạc. Ba ngày trôi qua không thấy ai tìm đến, phú ông nghĩ là… Read more →
hoa sĩ Nguyễn Trọng Hợp- Tận cùng của màu
Cố họa sĩ Nguyễn Trọng Hợp: Đi đến “tận cùng” của màu Thứ Năm, 04/11/2010 13:50 (TT&VH) – Hơn chục năm sau ngày mất, họa sĩ Nguyễn Trọng Hợp (1918 – 1999, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2010) mới có triển lãm đầu tiên do con trai ông, họa sĩ Đức Hòa và gia đình… Read more →
sóng sánh giọt buồn
Sóng sánh giọt buồn (TT&VH) – Mấy năm nay, vào ngày cận Tết, Hùng “râu” lại đem tặng tôi chai rượu hoa cúc và cũng là tiện để lấy ở tôi con giáp của năm về treo ngày Tết. Tết nào tôi cũng vẽ con giáp cho vài bạn bè thân thiết chơi. Cánh văn nghệ hay làm những việc… Read more →
CÂY CHUỐI VÀ NGHI THỨC VĂN HÓA.
( Trẻ trồng na/ già trồng chuối- thành ngữ Việt) doduc Ở nông thôn thì trăm phần trăm gia đình đều gắn bó với loài cây này. Đó là cây chuối. Mỗi nhà dù đất chật hẹp cũng vài ba bụi. Người ta trồng chuối lấy thân chuối làm rau chăn lợn, lấy quả để ăn, còn lá thì dùng… Read more →
Ăn bớt bát, nói bớt nhời
ĂN BỚT BÁT…NÓI BỚT NHỜI Doduc Từ bé lắm, tôi nhớ có một lần hàng xóm cãi nhau về cái việc gì vớ vẩn lắm, mất cả buổi mà chuyện chẳng đâu vào đâu. Sau đấy tôi nghe mẹ lẩm bẩm” ăn bớt bát/ nói bớt nhời” thì đâu đến nỗi thế! “Ăn bớt bát, nói bớt nhời” câu thành… Read more →
Ngộ độc 2
Ngộ đọc (2) by Do Duc on August 19, 2020 in Tản mạn, Viết bởi hoạ sĩ Đỗ Đức • 0 Comments Ngộ độc Doduc Bỗng nhiên tôi nhận được cú điện thoại của một ông bạn thời phổ thông hỏi han sức khỏe rồi bảo: hưu rồi, còn làm gì không? Tôi bảo còn chứ, bận hơn lúc chưa… Read more →
Ngộ đọc (2)
Ngộ độc Doduc Bỗng nhiên tôi nhận được cú điện thoại của một ông bạn thời phổ thông hỏi han sức khỏe rồi bảo: hưu rồi, còn làm gì không? Tôi bảo còn chứ, bận hơn lúc chưa hưu. Bạn tôi có vẻ phấn khích: ồ, thế thì tốt lắm, còn sức còn cống hiến cho xã hội. Tôi thành… Read more →
Nhân cách
Nhân cách Doduc Trong Liêu trai chí dị bắt gặp chuyện có một người chồng vô tích sự làm ăn chẳng ra gì một ngày kia cứ sáng sáng ăn mặc sang trọng ra khỏi nhà, đến tối mịt mới về, miệng sặc hơi men, lại còn xách về oản chuối xôi thịt. Vợ hỏi lấy ở đâu ra thì… Read more →
Người nổi tiếng
Người nổi tiếng Doduc Ba chữ người nổi tiếng, người của công chúng bây giờ là niềm hãnh diện của nhiều người thuộc nhiều ngành trong đó rầm rĩ nhất là trong hoạt đông văn hóa xã hôi. Thoạt đầu là phải kể đến trong giới ca sĩ sau đó là truyền thông.. Nổi tiếng ở ta bây giờ cũng… Read more →
Những kỉ niệm về Nguyễn Sáng
Những kỷ niệm về Nguyễn Sáng Đỗ Đức Tôi gặp Nguyễn Sáng vào năm 1967, khi về học tại Đại học mỹ thuật Hà Nội, trong lần đến thăm ông tại căn hộ trên chục mét vuông tại số nhà 65 phố Nguyễn Thái Học. Nhìn ngoài, dáng vẻ ông lầm lì , không dễ gần. Nước da lá chuối… Read more →
Thèm ăn xôi xéo lá sen
Thèm ăn xôi xéo lá sen Doduc 1- Tây Hồ đã vào mùa sen. Những lớp lá sen xanh màu cốm thơm ngát ban mai đang từng ngày lợp kín mặt nước. Trên con đường bao quanh hồ, buổi sáng từng dòng người nối nhau đi tập. Tôi lẫn trong dòng người đó. Một buổi trời trở gió, đêm có… Read more →
Lời nguyền cho một vùng đất
Lời nguyền cho một vùng đất 04/03/2012 3:49 1.Từ nhà tôi lên xã Yên Lãng (H.Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) mười hai cây số. Thuở bé khi nghe bố nói “nước cầu Trà, ma Yên Lãng” tôi hỏi vì sao thì bố cũng không biết. Sau này tìm hiểu mới rõ cầu Trà cách không xa phía dưới núi Hồng,… Read more →
Bộ tranh Tố Nữ, Câu chuyện về lối vẽ tranh của người xưa
doduc Tranh Hàng Trống ra đời sau tranh Đông Hồ khi đô thị phát triển. Là loại tranh phục vụ cho thị hiếu của người phố phường kẻ chợ. Tranh có khuôn khổ lớn hơn, kể cả tranh thờ, tranh đền phủ. Tranh Hàng Trống nghệ nhân chỉ khắc bản nét còn lại là tô màu. Vì là loại tranh… Read more →
Chiếc xe đạp thời bao cấp
Xe đạp thời bao cấp Doduc Bạn tôi kể: Mua được chiếc xe đạp rồi mà hàng ngày anh ấy vẫn đi bộ. Nhớ lần dắ tvề được cái Phương hoàng phân phối, đi đâu thì chớ, cứ về đến nhà là anh ấy như bị cái xe thôi miên. Nằm bắt tay sau gáy ngắm xe hàng giờ không… Read more →
Anh Quyển
(tiếp kì trước) ỞTân Thành có một gia đình người Tày họ Nguyễn, đó là gia đình anh Nguyễn Văn Quyển. Tôi ngẫm nghĩ, người Tày thì sao lại họ Nguyễn? Hỏi ra mới rõ vào năm đói bốn nhăm, bố con dắt nhau đi ăn xin, lưu lạc đến đây thì được tá túc lại. Được ông chủ nhà… Read more →
khoảng lặng- ( tiếp theo)
( tiếp theo kì trước) …Bởi thế Tân Thành như một ốc đảo trên sa mạc xanh. Ông già Tày ở bản Gia Hòa người nhỏ nhắn, trắng trẻo và dáng vẻ phong lưu như anh cán bộ văn phòng nhưng lại là một lão nông chi điền kỳ cựu. Ông có hai cô con gái. Cô nhỏ tên là… Read more →
Khoảng lặng
…Con đường từ Thái Nguyên đi Lạng Sơn theo hướng Võ Nhai – Đình Cả, La Hiên có một địa danh nghe không ra Thổ cũng chẳng hẳn giống Kinh, đó là Ngả Hai, cách thành phố Thái Nguyên trên ba chục cây số. Nơi ấy trước năm 1966 đã có một con đường lâm nghiệp chui dưới tán rừng… Read more →
Tiếng đàn một thuở
Bạn đã có bao giờ được nhe tiếng vĩ cầm, tiếng đàn piano trong buổi chiều tà dưới tán lá rừng chưa. Sẽ rất hiếm đấy. Tôi hạnh phúc được nghe tiếng piano huyền ảo ấy vào buổi hoàng hôn trên đất Khe Mo của một thiếu nữ Hà Nội. Đó là tiếng đàn của chị Nguyệt. Một thiếu nữ… Read more →
Mây tụ đầu non
Lần đầu đén Ba Bể ( Phần này đã post hồi ở yahoo, Bay giờ post lại. Mấy lại bi giừ toàn các bạn mới, may có KD là được đọc rồi) Đó là một ý nảy ra trong giấc mơ đêm qua. Trong giấc mơ ấy, mấy anh em rủ nhau đi vác củi về nhà. Thì đi. Nhưng… Read more →
Những câu ca dao bất hủ
Những câu ca dao bất hủ Cái này bên 360 yahoo dã có dịp post rồi, nhưng mất sạch khi sang nhà mới, nay xin đưa vào nội dung chủ nhật vui tí Đó là những câu ca dao nói về người chồng: Phụ nữ Việt Nam ta có tấm lòng chung thủy, bao dung, luôn yêu quí chồng con… Read more →
Câu chuyện nhỏ
… Tôi có một ông bố nghèo, thành tích lớn nhất của ông là đã sinh ra tôi để tôi vật lộn với cuộc đời. Bây giờ ông đã mất . Tôi vẫn luôn nhớ ông với lòng bùi ngùi thương cảm, thương bố không sống lâu hơn để tôi có được chút gì bù lại. Khi ông còn, tôi… Read more →
Trẻ con
Trẻ con Đứa cháu nhỏ 3 tuổi của tôi được mẹ nó mua cho cả đống đồ chơi. Chủ yếu là đồ Tàu, giá rẻ lại bắt mắt. Nó được mẹ trang bị cho cả cái thùng catton to để dựng đồ. Hàng ngày nó say mê với đống tài sản không ăn được ấy quên cả mọi chuyện. Mẹ… Read more →
Bói cá
BÓI CÁ Đã lâu lắm rồi, sáng nay bên bờ hồ Tây tôi mới lại bắt gặp một con bói cá . Nó bay treo trên cao, đôi cánh nhỏ xíu vẫy rối rít vào khoảng trời xanh Đoạn nó lại hạ thấp dần độ cao gần mặt nước hơn. Mỗi lần như thế, bói á tiến dần mặt nước… Read more →
Thẩm định văn chương
Thẩm định văn chương (Để tưởng nhớ bác Trần Văn Tấn) doduc Ông là thủ trưởng của tôi gần chục năm. Chục năm làm việc dưới quyền ông nhưng tôi chẳng biết gì nhiều về ông . Chỉ lơ mơ trước đây ông là nhà giáo dạy ở Đại học sư phạm, rồi chuyển ngạch sang ngành xuất bản. Ông… Read more →
Tiếng sáo
dongngan Bờ hồ thứ Bảy Dưới chân tháp Hoà Phong Người mù thổi sáo bán tiêu Nghe sáo nhớ những chiều Tuổi thơ Chăn trâu thổi sáo Tiếng sáo vắt ngang trời cao lồng lông Bay theo gió ngàn Mua một ống tiêu Năm mươi ngàn Để tuổi thơ vọng về trong đó! 8/4/2018 Read more →
Tiền và kiếm tiền
Bản Khau Ca- tranh bột màu doduc 1- Cuộc sống không cần tiền Năm 1968 đi thực tập ở Bắc Cạn có một kỉ niệm không thể quên ở bản Khau Ca. Bản ấy nằm bên thượng nguồn sông Cầu. Tại đó, tôi từng ở trọ một gia đình người Tày, hai ông bà, 6 anh con giai, 6 nàng… Read more →
Tản mạn nghề vẽ tranh
Tản mạn nghề vẽ tranh doduc 1- Tôi vẽ tranh phong cảnh chủ yếu là miền núi. Gặp khá nhiều bạn hỏi: Tranh này này vẽ ở đâu? Sơn La, Hòa Bình hay Hà Giang. Trả lời sao với những câu hỏi này? Ý người là muốn định vị tranh được vẽ trên thực địa nào. Rất khó trả lời,… Read more →
Tôi vẽ những bộ sắc phục dân tộc thiểu số phía Bắc
doduc Năm 1978, tại Khu Gang thép Thái Nguyên có một hội diễn nghệ thuật quần chúng các dân tộc thiểu số toàn miền Bắc. Về hội diễn, lần đầu tôi thấy những bộ sắc phục lạ như Pa Dí, Xá Phó, Lô Lô, Khơ Mú. Những bộ sắc phục đẹp lạ thường, nó không đơn giản như Tày Nùng,… Read more →
Câu chuyện sổ hưu
doduc Cách đây 4 năm, vào ngày noen tôi viết bài sổ hưu để khẳng định sổ hưu không phải là phát hiện của thế giới hiện đại. Từ xa xưa con người đã biết đến sổ hưu thậm chí con sóc, con kiến chúng cũng lo đến việc này kiếm thức ăn dự trữ, huống chi là con người.… Read more →
Kỉ niệm về nước Nga
Kỉ niệm về nước Nga doduc 1 – Năm 1995 tôi bất ngờ được Hội Mĩ thuật cử đi sang Liên xô dự trại sáng tác ở Karatxnoida vì thành tích hoạt động sáng tác xuất sắc trong nhiều năm. Tiếng Nga nửa từ không biết mà rồi cũng lên máy bay bay. Nửa đêm thấy máy bay hạ cánh,tưởng… Read more →
Nghệ thuật như một dòng chảy
Doduc Một họa sĩ định hình được phong cách, nhanh thì trên mười năm, chậm thì có khi quá nửa đời người. Có người làm nghề vẽ, chi phí cả đời vẫn không tìm thấy mình. Tìm cho mình một phong cách nghệ thuật khó như tìm lá diêu bông trong thơ Hoàng Cầm. Trước hết là cảm nhận rồi… Read more →
Cừn lả
NHÀ VĂN NÔNG VIẾT TOẠI Về bài thơ “ Cừn lả” dongngan Lời mở Nhà văn Nông Viết Toại sinh ngày rằm tháng ba, năm Bính Dần ( tức ngày 26 tháng 4 năm 1926) tại Nà Cọt, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Cạn. Tên khai sinh là Nông Đình Hân, năm nay bước vào tuổi 93. Ông là em… Read more →
Để có tiền
Doduc Tiền. Ở đời ai cũng cần tiền , Nhưng có thời tiền hiếm như vàng. Tôi lớn lên vào thời đó…là những năm sau ngày giải phóng Điện biên đến những năm sáu mươi, bảy mươi thế kỉ trước Thời gian ấy, tiền hiếm đến mức người ta thôi ước mơ có tiền. Căn bản cuộc sống thương mại… Read more →
Nước thời gian
> doduc 1 – Cuộc triển lãm lần này của họa sĩ Đoàn Văn Nguyên mang tên “Nước thời gian” với 62 tác phẩm trong số 72 bức ông đang có, tài sản một đời vày vò với vóc. Đây là cuộc ra mắt đặc biệt của ông. Nước thời gian làm măng- sét cho triển lãm, ông lấy chữ… Read more →
Những kỉ niệm nghề
doduc Năm 1966. Lần đầu tiên biết đến Trần Đăng Khoa là do thày mình, họa sĩ Trần Quốc Tiến người xứ Huế giới thiệu. Thày có bút danh Tấn Hoài khi làm thơ viết văn… Thậm chí thơ văn có phần trội hơn vẽ. Sau này thày dành toàn bộ quỹ thời gian cho tình yêu văn học. Còn… Read more →
Nhớ một chuyến đi
doduc 1 – Lâu rồi, vào năm 1972 tôi đi Cao Bằng, lên Bản Chang thuộc huyện Nguyên Bình. Đường lên là đèo Cô Li A như nằm trên sống lưng khổng lồ của con voi chiến. Một người trong đoàn ngửa mặt chỉ cho tôi Phia-Đén (núi đèn) bám cheo leo trên sườn Phia Oắc. Chiều tối hôm đó… Read more →
Đọc văn
Doduc Có lần tôi đã bỏ công đi phỏng vấn vài chục người, từ bác sửa xe đạp đến bà hàng khô hàng tấm, chủ tiệm hoặc những người lao động chân tay khác thì phát hiện ra, lượng người biết đọc văn quá thấp, chưa đến 10%. Phần lớn đọc văn như đọc báo, chỉ thu thập tin tức,… Read more →
Cau chuyện cuối năm
Câu chuyện cuối năm doduc 1 – Mấy hôm nay mới đầu tháng Mười mà đã cơn gió mùa thứ hai tràn về. Trời không lạnh lắm nhưng nó nhắc cho biết lại sắp tới mùa hoa đào mới, một cái tết gần kề.. Rẻo cao bông lúa đã chuyển dần từ xanh sang màu vàng non. Những khoanh ruộng… Read more →
Cảm ơn cái đói
Cảm ơn cái đói (Nhớ lại chuyện kiếm sống năm xưa) Doduc Tôi đã vẽ bưu thiếp đẻ kiếm sống cuối những năm 80 thế kỉ trước. Tôi vẽ bằng mực tàu và màu nước trên giấy dó. Kéo dài gần mười năm rồi dừng, khi mà nhiều người bắt chước làm theo tốt xấu lẫn lộn thì tôi dừng… Read more →
Tha thứ
1 – Chuyện của tôi Thời kháng Pháp Năm tôi 10 tuổi, lúc chiến dịch Điện Biên sắp kết thúc, đi chăn trâu giữa đồng không mông quạnh, tôi bị một máy bay khu trục của Pháp trên đường từ Tuyên quang bay về, sà xuống đuổi theo và xả một băng đum đum. Con trâu lồng lên, đạn bắn… Read more →
Quyền lực
Quyền lực doduc 1 – “ Mạnh vì gạo, bạo vì tiền” thành ngữ xưa nói thế. Trong gia đình, người quyền lực là người làm ra tiền và có tiếng nói trong các quyết định trong nhà. Xưa nay đều thế cả! Trong “tứ vật” (*) ở Bắc Ninh có câu “ bất thú đình Bảng thê”, nghia là… Read more →
Quy tụ tinh hoa
doduc – Đi buôn phải có vốn. Nhiều người xưa nay coi vốn là tiền. Đó là sự lầm lẫn lớn về nhận thức. Vốn đầu tiên là kiến thức thương trường, nắm được pháp luật, năng lực hàng hóa cạnh tranh và quan trọng nữa là hiểu các đối tác. Còn nhiều thứ nữa trong nội hàm vốn nhưng… Read more →
QUE VÀ PHỐ
Quê và phố Dongngan Mới hôm nào nồm Nam phe phẩy, hơi nước đặc quánh không gian hắt vào cửa kính như tát. Hơi nước ngấm vào vạn vật, cọ vào chỗ nào cũng ra ghét, mọi thứ sũng ra. Đó là những ngày đầu mùa Xuân! Thế mà hôm nay đã nghe tin cơn gió mùa Đông bắc đầu… Read more →
QUÊ
dongngan Rét và buốt, cái lạnh rất riêng của xứ mình. Còn tháng nữa là tết, lại nhớ đến quê, nhớ đến bánh chưng thơm mùi rơm rạ. Các con tôi không có cảm giác ấy. Sinh ra ở thành phố, tuổi thơ không biết châu chấu cào cào, bông thóc. Không thấy trâu cày ruộng cấy và chưa bao… Read more →
Nghĩ về hoa
doduc Một bạn ngắm bông mai trắng trong nắng xuân trong vắt, thốt lên: Mai gì mà trắng trắng tinh trắng tình,tinh khôi đến độ ngắm hoa mà tự thấy mình đầy tội lỗi. Một bạn khác phụ họa theo: Em còn cảm thấy mình còn nhơ nhuốc khi nhìn mai trắng! Một cảm xúc rất đỗi chân thành. Bông… Read more →
Kiến và rệp
doduc 1 – Các nhà sinh học từ lâu phát hiện ra một loại kiến đen chăn rệp rất cần mẫn. Có nhẽ nó yêu rệp hơn con nó. Trời sắp có có bão lũ, ngoài viêc ôm phôi trứng về nơi trú ẩn để giữ nói giống thì việc trước tiên nó mang rệp mới nở, trứng rệp và… Read more →
Kiếm sống
Kiếm sống doduc Khoảng giữa nhưng năm tám mươi, nhà nước đột ngột bỏ bao cấp. Đó là thời ông Tố Hữu làm phó thủ tướng tiền lạm phát mất giá từng ngày. Bảo là đột ngột nghe cho văn vẻ thôi chú lúc ấy ngân khố rỗng tuếch, muốn bao cũng chẳng có sức mà bao, nên nhà nước… Read more →
Bánh đa kê
Bánh đa kê Doduc “ Em tôi bé bỏng nhất nhà/ them ăn cơm nếp thịt gà cháo kê” ( ca dao) 1 – Lâu lâu lại thấy món ăn đồng quê này. Làng quê xưa, lối ngõ sớm hay chiều, người ta hay gặp tiếng rao” Ai bánh đa kê nào…”Trẻ con chúng tôi thường xồ ra khi bà… Read more →
Gửi những bà mẹ Trung Quốc
Gửi những người mẹ Trung Quốc doduc Cho đến hôm nay tôi vẫn không quên được hình ảnh xác người lính Trung Quốc nằm lấp ló trong bụi cây tại trại lợn Mỏ Muối thị xã Cao Bằng trong cuộc xâm lăn ăn cướp của Quân giải phóng nhân dân Trung quốc năm 1979. Đó là ngày 20/3 chúng tôi… Read more →
Dư âm ‘Tổ quốc gọi tên mày’
Doduc … “Còn mày thì trốn vào buồng làm thơ yêu nước! Đánh giặc mồm thì ngang bằng đánh tổ tôm! >>> suốt ngày lấy tiền dân uống rượu rồi say và hót vài câu để tỏ lòng yêu Tổ quốc!” Trích thơ Chu Mộng Long- “ Tổ quốc gọi tên mày” Tôi đã gặp nhà văn kiểu này ở… Read more →
Đất rừng
dongngan Có lúc tôi muốn hỏi Bộ trưởng nông nghiệp và nông thôn rằng: ông biết nhiều về rừng không? Có bao giờ ông so sánh 1hecta rừng với một héc ta ruộng châu thổ, nếu biết đầu tư khai thác, cái nào đem lại lợi ích kinh tế lớn hơn không. Muốn hỏi vì thấy rừng bị phá vô… Read more →
Chuyện núi chuyện rừng
doduc Bao nhiêu năm nay ta đưa khẩu hiệu: đưa miền núi tiến kịp miền xuôi. Vậy đã đưa bằng cách nào và đã làm được gì từ khẩu hiệu đó? ? Đưa dân đi khai hoang phá rừng lập nên những làng miền xuôi trên núi. Rừng bị bóp chết dần bằng khai thác dã man. Còn văn hóa… Read more →
Di sản
Doduc- TP – Một hôm tôi ngồi soạn lại những bức tranh còn lưu giữ được, hầu hết toàn tranh nhỏ, nhiều tranh vẽ cách đây 40 năm. Thời ấy giấy má khó khăn, tôi thường vẽ trên giấy báo lề xin được ở nhà in. Minh họa: Đỗ Đức. Mỗi bức tranh, một kí ức hiện về. Lúc này… Read more →
Nhận diện
DODUC Oi nồng . Rồi trời trút cơn mưa rào. Nhìn ra sân nhà, mưa nặng hạt, giọt mưa như mũi tên cắm phập xuống nền sân là nước bắn tóe như trẻ con chơi pháo đền. Mươi phút sau, nước duyềnh lên. Hạt mưa nhả xuống mặt nước bum lên thành cái bong bóng nhỏ rồi vỡ nhanh trong… Read more →
Chuyện đồng quê
Quê tôi hồi trước, sau vụ gặt tháng mười cánh đồng chỉ còn thuần một màu vàng rơm rạ. Rơm lên đống, thóc vào bồ là người ta vào vụ cày ải lật đất phơi cho khô róc. Cánh đồng, bờ mương khi ấy có một loài sinh vật rất sẵn nhưng bây giờ vắng bóng: con nhái. Thuở ấy… Read more →
Vần Chải trong mây
Đỗ Đức TP – 1/Vần Chải là bản Mây, bản trong mây. Vượt hết con đèo dài gần nghìn mét từ Yên Minh có ba cua tay áo, mỗi cua đều dốc ngược lên như bắc thang trèo tường, thì một thung lũng xanh hiện ra. Đó là Sủng Thài, xã cửa ngõ của Đồng Văn. Đi tiếp vài cây… Read more →
nụ vối
NỤ VỐI doduc 1 – Những ngày đầu hè nóng nhất này , vối ra nụ. Những cây vối già vài chục năm tuổi càng cho nhiều nụ. Những chùm nụ vối xanh mướt mát khắc chế cái nóng, cứ hồn nhiên đong đưa dưới nắng đầu hè… Tôi đi dưới bong vối ven hồ Tây, những cây vối cổ… Read more →
Nghề tranh Hàng Trrong
cội nguồn nói đến tranh dân gian việt nam người ta thường nhắc tới đông hồ (bắc ninh), hàng trống (hà nội) rồi còn kim hoàng (hà tây), làng sình (huế) và tranh thờ miền núi. thực tế ngày nay chỉ còn hai loại tranh đông hồ và hàng trống. tranh kim hoàng chỉ như một vết tích mà người… Read more →
Hoa văn thổ cẩm, bi kí của tổ tiên
Đỗ Đức Tại sao chiếc khăn trên đầu người phụ nữ Dao Tiền Cao Bằng có màu trắng. Tại sao trong y phục của người Dao có hình thêu “tua chồ” (con chó). Tại sao phụ nữ Thanh Y ở Quảng Ninh lại mặc quần đùi ngắn. Tại sao vạt áo người Pu Péo lại ghép hoa văn bằng những… Read more →
Hương vị mùa thu
Đã mấy chục năm về Hà Nội, năm nào tôi cũng đón mùa thu bằng cách chờ trái trám đen. Với tôi trám đen không chỉ là món ăn ưa thích mà còn là hương vị thu núi rừng. Không hiểu sao đã nhiều thu nay lá vàng không chịu rụng đúng như mùa thu trong thơ Thế Lữ để… Read more →
Giấc ngu mơ
Doduc Nhớ mẹ ta xưa, không biết chữ, từ thuở con gái đã đi chợ buôn rau. Buôn chợ nọ bán chợ kia nuôi đàn con dại. Mỗi mớ rau lãi vài ba xu, mẹ đổi gân cốt và mồ hôi đem về cho con miếng ăn đạm bạc. Nhớ lại quá khứ bà nói, buôn thúng bán bưng khổ… Read more →
Ngâu vầy
Ngâu vầy Doduc Năm nay tháng 7 mưa từ mồng một. Vẫn nhớ ngày trước mẹ thường nói mưa mùng một là mưa cả tháng . Hôm nay đã mười ba mà mưa vẫn rấm dứt. Kinh nghiệm xưa vẫn không sai Tháng bảy là tháng ngâu. Vào ba ra bảy, đó là một hoạch định tương đối cho một… Read more →
Trâu và cọc
Doduc 1- Có những sự việc quanh mình như khí trời và nước uống chẳng mấy ai đế ý đến. Vậy mà khi bất chợt nghĩ về nó thấy có nhiều cái sâu xa đến bất ngờ, vì nó là văn hóa, một yếu tố hình thành trong hoạt động của con người, để con người không còn là thế… Read more →
Tranh Phùng Phẩm
ĐỖ ĐỨC Có một số họa sĩ gọi là có chút tên tuổi nhưng đôi khi người xem không nhận mặt được ngay tác giả mà phải dán mắt vào góc tranh để nhìn chữ ký. Sự mờ nhạt về diện mạo cho thấy họa sĩ chưa có cái riêng về bút pháp để tạo nổi ấn tượng trước công… Read more →
tranh Phùng Phẩm
ĐỖ ĐỨC Có một số họa sĩ gọi là có chút tên tuổi nhưng đôi khi người xem không nhận mặt được ngay tác giả mà phải dán mắt vào góc tranh để nhìn chữ ký. Sự mờ nhạt về diện mạo cho thấy họa sĩ chưa có cái riêng về bút pháp để tạo nổi ấn tượng trước công… Read more →
Cầu Long biên, còn đấy người mẹ thời khốn khó
(Bài được trao giải) DODUC Tôi ở nội thành nhưng quê ở bên kia sông Đuống, nên mỗi lần về quê đều phải đi qua cầu Long Biên.. Khi tôi biết đến cây cầu thì nó đã trên 50 năm tuổi. Vậy mà trông cầu vẫn ngay ngắn. Thời ấy đội cầu sơn sửa suốt ngày, nắng cũng như mưa… Read more →
Nghĩ vụn
Nghĩ vụn doduc Tôi đọc ở đâu đó một nghiên cứu vể gene di truyền, thì được biết, gene đàn ông đến thế hệ thứ 5 thì mờ dần, còn đàn bà được nối đến 50 đời. Thiết nghĩ đúng thôi, bởi người cha góp vào một nhiễm sác thể cộng với trứng thành phôi, còn đứa trẻ lớn lên… Read more →
Tết này lại nhớ
Doduc Tôi có một anh bạn đồng niên làm báo. Tôi thì làm họa sĩ biên tập viên ở một nhà xuất bản Viết báo và biết chụp ảnh là việc quen thuộc của phóng viên. Anh ấy nghèo. Vợ bỏ anh cũng vì nghèo. Đất nước thống nhất rồi mà không mua nổi cái tủ lạnh sít cơn hen,… Read more →
Thú chơi cây chơi hoa ngày tết
Doduc Gần đến tết năm nay trời rét dần, thấp thỏm một cái tết có thời tiết như xưa, nghĩa là se lạnh, lâm thâm mưa phùn. Đã quá nhiều tết nóng nực rồi do biến đổi khí hậu. Tết là mùa của hoa, trời phải se lạnh để kéo con người gần lại nhau hơn, sun xoăn chọn hoa… Read more →
Đứa con phản biện
ĐỨA CON PHẢN BIỆN doduc Ngày sinh con, mẹ bảo đứa đầu anh đặt tên, đứa thứ hai này để em đặt. Không chờ tôi hỏi, mẹ nói luôn: tên nó là Thiên Hương. Là hương của đất trời. Nó sẽ là đứa con xinh đẹp, em tin thế. Trẻ mới đẻ đứa nào chẳng giống đứa nào, nhưng mẹ… Read more →
Người của công việc
CHUYỆN MỘT THỜI. Nhớ báo Việt Nam độc lập Doduc Tôi về cơ quan báo Việt Nam độc lập lúc tuổi 25 , với 2 nhiệm vụ: trình bày báo và sửa mo rát. Ông Trọng họ Nguyễn, không có đệm Phú như Tổng bí thư bây giờ. Lúc ấy ông là ủy viên biên tập cùng ông Thuận. Tính… Read more →
Hội họa Lục Quốc nhượng
HỘI HỌA LỤC QUỐC NHUỌNG doduc Không có họa sĩ thứ hai nào trong sơn dầu lại dùng đen như ông, một sắc đen đặc quánh hắc ín. Hơn nữa lại dùng nó một cách hả hê vung vãi, mà kết cục trông cũng được. Hay hay dở còn tùy nhãn quan từng người. Tranh Lục Quốc Nhượng có người… Read more →
Báo oán
Doduc Chồng chị làm ở cơ quan huyện. Tính tình anh thuần hậu, gia đình bình yên, bạn bè quý mến. Bất ngờ có một thời gian, anh trở nên lầm lì rồi một hôm anh treo cổ tự kết liễu đời mình ngay trong buồng. Chị đau đớn ngất lên ngất xuống. Anh để lại cho chị mảnh giấy… Read more →
DU LỊCH
Du lịch Doduc 1 – Thập kỉ nay hình như người dân nước ta mới rầm rộ bước vào thế giới du lịch. Cũng phải làm ăn khấm khá, có chút tiền dành thì mới nghĩ đến du lich, thăm nom đây đó được. Năm 1968, khi tôi đi học nghề, sơ tán ở Tân Thành Bắc Sơn Lạng Sơn… Read more →
Tháng Mười
1. Tháng Mười trời hanh heo, là vụ thu hoạch lúa lớn nhất trong năm. Tháng Mười, là tháng theo cha mẹ ra đồng gặt lúa. Bố mẹ gặt, còn mình bắt muỗm. Ôi nhớ lắm những con muỗm xanh béo nẫn, những chú muỗm gỗ có bộ cánh màu rơm khô, bàng bạc trắng cũng béo trục béo tròn.… Read more →
Doduc 1 – Một lần ngồi với nghệ nhân Đông Hồ, tôi đem bức tranh của các tiền bối làng in cách đây 50 năm, hàng xuất khẩu sang Cộng hòa dân chủ Đức để so sánh với tranh in hiện nay: Vẫn ván cũ, mà tranh giờ mỏng quẹt, màu nhờ nhờ không thắm không dày dặn như 50 năm trước, mặc dù giờ khách ngoại quốc du lịch vào tận nhà tìm mua. xưa thì in xuất khẩu qua Xunhasaba nhiêu khê hơn nhiều. Nghệ nhân vui vẻ trả lời: hai nghìn một tờ thì in thế thôi, thế cho dễ bán. In như tranh cũ thì phải mười nghìn, tiền nào của ấy mà. Câu nói đó khiến tôi nhớ lại cố nghệ nhân Phùng Đức Năng mà tôi gặp vào cuối những năm Tám mươi thế kỉ trước. Lần ấy tôi thấy cụ vẽ bức tranh tứ phủ. Bức tranh tươi tắn, cách vẽ khoáng hoạt. Tôi hỏi giá thì cụ bảo ba chục, tranh dối thì giá thế thôi. Tôi ngạc nhiên, vậy tranh kĩ là thế nào? Cụ bảo tranh kĩ đắt hơn, cũng to bằng nhau nhưng giá một trăm năm mươi ngàn. Nói rồi, cụ lục trong kệ ra cho xem bức tứ phủ tranh kĩ. Thì quả là một trời một vực, Bức tứ phủ kĩ này cụ công bút, nét bút uyển chuyển, màu săc tinh vi, không tìm đâu ra lỗi kĩ thuật. Đúng là tiền nào của ấy. Lần ấy tôi nói với nghệ nhân làng: Anh ạ, anh cứ làm cho tôi vài chục bộ tranh kĩ, còn tranh đang bán thuộc hàng tranh dối anh cứ để nguyên và bán giá rẻ. Còn tranh kia giá đắt. Đắt nhưng xắt ra miếng, chắc vẫn có người chuộng. Vả lại cũng là cái hay khi cho họ xem hai loại tranh trên cùng một mộc bản và cách suy nghĩ về làm hàng. Nghệ nhân cười lắc đầu, thôi làm làm gì, chờ bao giờ bán được đắt, cứ rẻ cho dễ bán. Tôi nghe mà thấy một nguy cơ thất truyền cách làm tranh kĩ, vì đây là nghệ nhân cuối cùng của làng biết thế nào là tranh dối tranh kĩ. Bây giờ tranh Đông Hồ theo quan sát của tôi toàn là tranh dối. Những tranh in màu thật dày, rắc điệp, thếp điệp khi xưa, giờ không thấy ai làm nữa. Tranh du lịch người ta chỉ cải tiến sao cho in nhanh bán nhiều, giá rẻ không sao, chất lượng cũng không quan trọng lắm. Khái niệm ăn chắc mặc bền đang dần tuột khỏi suy nghĩ trong cách làm ăn của nhiều người. Từ đồ kĩ đang tiến dần đến đồ mã. 2 – Câu chuyên ghi lại từ Bordeaux năm 2009 này của tôi, có chút tương đồng với chuyện tranh dối kĩ ở trên. Tôi vào siêu thị của một doanh nhân già người Pháp gốc Hà Nội. Ông vẫn nói tiếng Hà Nội tốt. Siêu thị của ông nằm trên miếng đất ngoại ô, rộng dăm hec ta. Bãi đỗ xe cả nghìn chiếc. Siêu thị có trên chín nghìn mặt hàng, nhập từ nhiều nơi. Đó là công ty gia đình cả ông bà và con cháu. Con trai ông, một đứa tháng 4 lần đi Thái chọn hàng. Tôi hỏi thế có hàng Việt không? Ông lặng lẽ lắc đầu. Rồi ông kể, ban đầu thì có, khá hấp dẫn, giá cạnh tranh hàng tốt, nhưng đến lần thứ ba nhập hàng thì chất lượng xuống hẳn. Không sao giữ được đúng chất lượng đều như hàng Thái. Bây giờ thì không có loại hàng nào nữa. Tôi muốn cụ thể hơn, hỏi đó là hàng gì, ông bảo là mì gói ăn liền. Chia tay về, ông nói cuối năm tôi sẽ về Hà Nội, tôi muốn gặp một số nhà sản xuất bàn về sản xuất hàng hóa xem có khắc phục được không. Tôi muốn giúp nước mình. Không biết rồi năm ấy doanh nhân kia có về không, nhưng giống nghư nghề làm tranh truyền thống, sản xuất hàng hóa của ta cũng có xu hướng tụt lùi, từ kĩ sang dối, khó lay chuyển lắm. Nhiều ngành nghề của ta từ văn hóa giáo dục giao thông y tế v. v…cũng đều đang trong cái đà ấy, từ kĩ sang dối , xuống dốc không phanh…Quả là mối lo lớn không dễ khắc phục ngày một ngày hai. Tất cả chỉ là tìm cách thu lợi nhiều bằng lối làm ăn chộp giật, tai hại vô cùng! 15/5/2017
Tháng Mười
Tháng Mười trời hanh heo, là vụ thu hoạch lúa lớn nhất trong năm. Tháng Mười, là tháng theo cha mẹ ra đồng gặt lúa. Bố mẹ gặt, còn mình bắt muỗm. Ôi nhớ lắm những con muỗm xanh béo nẫn, nhưng chú muỗm gỗ có bộ cánh màu rơm khô, bàng bạc trắng cũng béo trục béo tròn. Khi… Read more →
Bát thịt gà rang gừng
Doduc Nhân có cuộc hội thảo về Đại tướng Võ Nguyên Giáp tôi nhớ lại một chuyện mẹ tôi kể lại đã lâu. Câu chuyện bình dị lắm, thời kháng chiến chống Pháp những năm bốn sáu, năm mươi thế kỉ trước. Ngày ấy bố tôi làm trưởng ban giao thông xã ( xã bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh… Read more →