Tôi viết báo thế nào
doduc
Tôi viết báo tính ra đến nay đã 23 năm. Trước đó có thử bút lẻ tẻ những câu chuyện ngắn từ năm 1980, bài được bài không. Tôi yêu mục Tản mạn cuối tuần của tờ Lao động. Đó là tờ báo rèn nghề viết cho tôi, khi mỗi tản mạn không quá 300 chữ, trên cái ô màu vàng ở trang 8 gì đó.
Trước khi biết viết, hàng năm tôi đã tẩn mẩn ngồi cắt những bài Tản mạn cuối tuần của nhiều tác giả viết cho mục này trên tờ Lao Động dán vào một tập và xem đi xem lại vì thích những đoản văn đó. Tháng 4 số có tản văn này vào thứ tư hàng tuần. Sau này thêm mục chuyện dọc đường vào thứ 7 cũng là hình thức tản văn nhưng câu chuyện dài hơi hơn. Vậy là môt tháng báo có 8 số cho những đoản văn. Tôi ham viết, và viết đều cho Lao đông,. Và tòa soạn lựa chọn cũng chặt chẽ, vậy mà có tháng được đến 3 bài ngự trên cái ô màu vàng nho nhỏ ấy. Còn nhớ do yêu cầu nghiệt ngã viết ngắn mà có một lần tôi có một tản văn chỉ 153 chữ, đạt kỉ lục ngắn nhất trong số tản văn tôi đã viết. Những tản văn đó sau mấy năm tập hợp lại, tôi in cuốn “ CHUYỆN ĐỜI” 200 trang mà bác Tô Hoài đã viết lời giới thiệu.
Hồi đó nhà thơ Bùi Việt Phong giữ chuyên mục này. Mãi sau này một lần đến tòa soạn chơi, hỏi pv Việt Văn mới biết bài tôi gửi bao giờ Bùi Việt Phong cũng giữ và biên tập. Anh ấy quý những bài viết về rừng núi của tôi. Người bảo trợ đặc biệt đã mất trước khi tôi biết đến tên anh. Sau Bùi Việt Phong là Đỗ Quang Hạnh giữ mục này. Cũng không nhớ tờ báo đã bỏ mục này vào năm nào. Nhưng tôi nhớ bài cuối cùng in trên báo là bài “ Thưởng hoa”.
Lại nhớ thời gian ấy báo Văn nghệ ra tờ văn nghệ miền núi. Biên tập viên Đăng Bẩy trong một buổi ăn trưa gặp nhau ở quán, anh bảo “Viết cho văn nghệ miền núi nhé, em biết anh anh có nhiều câu chuyện về miền núi rất hay”. Tôi bảo muốn viết lắm, nhưng cầm bút chữ nghĩa bay vèo hết… thì Bảy bảo: Có đéo gì anh phải lăn tăn, anh cứ viết như anh kể, rồi em sẽ biên tập lại. Ừ, thế thì mình có thể viết được…
Hơn cả mọi bài giảng văn ở trường phổ thông chỉ từ một câu nói. Viết như kể thì khó gì… thế là viết, rồi ra hàng vi tính đánh 2 bản, một bản gửi cho báo, một bản giữ lại. Báo ra, xem bị cắt cứa thêm bớt thế nào so với bài gốc rồi rút kinh nghiệm. Trường viết văn Nguyễn Du của tôi là như vậy.
Viết chỉ là thú chơi trải lòng chứ nhuận bút với tôi chỉ là hàng thứ yếu. Nhưng cũng vui. Mỗi bài viết được đăng là một lần được khích lệ. Ngày trước vẽ biếm họa cho các báo , viết lục bát phê bình đó là khi ở nhà đi cày, bây giờ viết bài cẩn thận, thế là đã chuyển làn, dù chỉ là viết chơi chứ chẳng có mục tiêu cao xa gì. Hành trình viết báo làm văn của tôi bắt đầu như thế. Những gì tác động vào các trang viết của tôi, sẽ xin kể tiếp phần sau. 21/6/2022