doduc
Nhớ lại sinh thời giáo sư Trần Quốc Vương kể trong một cuộc nói chuyện tại một trường Đại học với các sinh viên. Khi ông nêu những vấn đề của đất nước xem có ai có ý kiến gì không, thì tất cả yên lặng.
Chờ để thời gian lắng xuống ông hỏi tiếp: : Giờ ai thích xem bói thì giơ tay, tôi là người biết xem bói!. Dứt lời thì bất ngờ là cả rừng cánh tay đưa lên.
Đên đây thì giáo sư im lặng. Lát sau ông nói như tâm sự: Tại sao câu chuyện liên quan đến vận mệnh đất nước, các em thờ ơ, còn chuyện bói toán riêng tư thì các em lại quan tâm đến như vậy.
Câu chuyện tôi nghe lâu rồi, lúc ấy tôi cũng nghĩ một chiều, chê trách các sinh viên kia đã bàng quan với sinh mệnh đất nước. Nhưng giờ nghĩ lại thấy mình cũng nông nổi quá. Vấn đề là đã cócơ chế gì để khích lệ các sinh viên trình bày quan điểm của mình, và trình bày có được tôn trọng không, hay là lại bị chụp cho họ cái mũ quan điểm thì gỡ không ra.Vậy thì cú giữ im lặng cho nó lành!
Một lần tôi được nghe chuyện ở trường báo chí, có một sinh viên phát biểu tại giờ giải lao ở ngoài hành lang: Theo em nghĩ, không thể nói Mĩ xâm lược miền Nam, mà do chính quyền Sài Gòn mời Mĩ can thiệp đấy chứ.
Cái suy nghĩ bất ngờ đó thay vì cùng nhau mổ xẻ đúng sai để cùng hiểu và thống nhất thì bất ngờ một giảng viên nghe thấy, vị tương ngay cho một câu: “Em mà nghĩ thế thì sẽ là người đầu tiên bị đánh trượt trong đợt thi ra trường này”.
Tất nhiên sau câu nói ấy, cả đám sinh viên mắt la mày lét!
Cái thói quen áp đặt, không nghe ý kiến trái chiều, không cho phản biện trong học tập là sự kìm hãm trí tuệ vô cùng nguy hiểm. Nó tác hại lâu dài cho tâm lý làm việc, nó không khuyến khích những suy nghĩ sáng tạo. Khi không có cơ chế bảo vệ cho người mở mồm đưa ý kiến riêng của mình thì đó là cái khóa hữu hiệu nhất để mọi người khỏi lên tiếng.
Cho nên Hồ Chủ tịch mới có định nghĩ dân chủ khá thuyết phục là “ dân chủ là làm sao cho dân mở được mồm”.
Câu chuyên của Giáo sư Vượng tưởng đã lùi vào dĩ vãng, nhưng hóa ra hôm nay vẫn còn nguyên đấy. Những Fan cuồng chúi mặt hôn ghế ngôi sao Hàn quốc một cách say sưa, hoặc ôm mặt khóc nức nở khi trông thấy các sao Hàn lúc đón, lúc đưa, rồi có những cô lên phây-buc đối thoại láo lếu với mẹ đẻ ra mình vì không xin nổi 5 triệu mua vé. Có em còn tỏ ý sẵn sang đổi trinh tiết lấy cặp vé xem sao Hàn biểu diễn. Đến thế thì hết kể!Những thanh niên đó ngoài chuyện mê mẩn sao và ăn chơi . Họ gần như chẳng biết chuyện gì của đất nước.
Cái thứ bệnh hoạn đó do đâu? So với đám sinh viên thích xem bói thời Giáo sư Vượng thì lọai này bệnh hoạn nặng hơn nhiều. Nhưng giờ thì tôi nghĩ rằng đó không chỉ là lỗi ở riêng họ. Các vị thử xem có đúng không? 1/4/2014