Buông

dongngan

Chuyện chưa xưa lắm, chỉ non nửa thế kỷ mà khó có thể quên. Thời ấy là thời bao cấp.
Ông là một cán bộ cao cấp của Khu. Thời tại vị luôn hét ra lửa. Lúc ấy tôi là một học sinh mới ra ràng, làm việc gì cũng khép nép, nghe nhiều hơn nói, chấp nhận nhiều hơn phản ứng. Không biết từ bao giờ trong đầu tôi hình thành một cách nghĩ: Người trên mình dù chỉ là tổ phó thôi, hoặc ra công tác trước mình một ngày thôi thì hiểu biết cũng đã hơn mình rôi, huống hồ các vị trí cao hơn.
Do công việc mà tôi được một số lần tiếp xúc với ông, lúc nào ông cũng nói chuyện toàn kiểu xoa đầu dạy bảo hoặc ban ơn, thể hiện rõ là bề trên cứng cỏi, luôn huấn dụ kiểu thầy giáo trên bục giảng. Nhưng rồi tôi nghi nghi khi một lần thấy chữ ông viết vừa sai chính tả vừa loằng ngoằng rau muống trong một văn bản ông đưa hành chính đánh máy khi trợ lý của ông vắng mặt mà việc cần làm ngay. Thời của ông mọi cấp dưới rạp như ngọn cỏ, ông nói như gió lướt, không ai dám ho he dù có điều chưa thông, chỉ biết sợ và phục tùng là chính.
Nhưng rồi cũng đến lúc nghỉ, dù ông cũng gắng gỏi đến gần 70 tuổi mới chịu rời nơi làm việc.
Mấy năm sau, thằng bạn tôi đi công tác ngang qua Võ Nhai, bảo bất ngờ gặp ông bên đường. Trời rét, ông khoác áo tơi, đội cái nón bật vành, run run trong gió… Ông đi chăn trâu cho con.
Thời bao cấp, chức sắc không thu vén được gì vì kỷ luật cũng nghiêm, về thì cũng chỉ sống nghèo với đồng lương hưu.
Buông tất cả về với gia đình nơi mình sinh ra, buông việc lớn, ông trở về tuổi thơ.
***
Câu chuyện buông thời hiện tại tôi gặp ở Australia lại khá khác biệt. Ông bà đã nghỉ hưu một thời gian dài. Ngoài 70, con cái đã phương trưởng, mỗi đứa một nơi, không còn điều gì làm ông bà bận tâm. Con cái không ở cùng với bố mẹ từ năm 18 tuổi. Chúng đi học rồi ra làm việc mỗi đứa một thành phố. Thăm bố mẹ chủ yếu bằng điện thoại hoặc qua mạng, ít khi chúng về nhà. Tuổi trẻ cuộc sống luôn ở phía trước: học tập, ra làm việc kiếm tiền rồi đi chơi xa. Thăm thú gia đình chỉ là một phần nhỏ trong cuộc sống.
Hai ông bà có ngôi biệt thự giữa ốc đảo xanh đầy tiếng chim mỗi sáng, mỗi chiều. Rừng bên đó thoáng, cũng có suối róc rách quanh năm dù nước không nhiều.
Thiên nhiên và điều kiện sống như thế dễ ru ngủ tuổi già. Vậy mà nào có yên. Một ngày đẹp trời, tinh thần minh mẫn, hai ông bà bàn nhau rồi đi đến một thay đổi bất ngờ: Bán căn biệt thự xinh như mộng trong rừng, rồi mua một chiếc “xe nhà”, trên xe có đủ giường ngủ bếp ăn, phòng vệ sinh, phòng khách… và quyết định với chiếc xe này, hai ông bà sẽ rong ruổi khắp Australia, sống “giang hồ” hết phần đời còn lại.
***
Quả là đất nào, nước ấy, tinh nào thần ấy. Nhớ Chế Lan Viên với câu thơ: “Giấc mơ con, đè nát cuộc đời con!”. Những giấc mơ con ở ta đến nửa cuối đời một số quan chức chỉ còn biết vơ vét lấy tí của nả, bất chấp hiểm nguy rồi mơ hạ cánh an toàn. Còn công chức xoàng hơn mơ về nơi chôn nhau cắt rốn, dựa vào con cháu cho đến lúc xa lìa cuộc đời. Sống buồn thiu chán ngắt với những con tính tiền xu sao cho cuộc sống gọn đầu kín đuôi.
Trên mạng xã hội, bắt gặp hai câu thơ của Lương Tử Đức khiến tôi bâng khuâng mãi: “Gió đồng rửa mặt tha hương/ Ta về quê chữa vết thương giang hồ”, nghe mới thương làm sao!
Hóa ra trên thế gian này, với ta buông là khép lại. Cũng như thế, với người buông là để sống như vợ chồng ông già nọ… Đều là buông cả nhưng mà nào có giống nhau?
Đỗ Đức (họa sĩ)
Thể thao & Văn hóa