dongngan
Bọ chó múa bấc(thành ngữ)
Để chỉ những kẻ hung hăng khoe mẽ nhưng thiếu thực lực, các cụ ta xưa thường khinh rẻ gọi là đồ bọ chó múa bấc. Bọ chó sống bám trên mình chó. Nó nhỏ như hạt vừng và đen mun. Khi lặn ngụp trên lông chó nó nhanh như nghệ sĩ lướt ván. Nếu không may tượt ra khỏi cái giang sơn dày dịt lông và hôi rình ấy thì bọ chó thành nghệ sĩ nhảy lò xo tài tình. Sức bật và tốc độ bật của nó, không ai ghen tị nổi. Nếu đem kích thước của bọ chó ra so với khoảng cách một lần di chuyển theo cách bật thì phải chênh hàng trăm lần. Vì bọ chó là giống hiếu động và linh họat thế nên nó không dễ bị bắt. Vả lại nó cũng khôn ngoan tự biết mình là giống vô tích sự nên chợt thấy động là sấp ngửa trốn chạy thục mạng tìm nơi ẩn nấp. Nhón được nó vào tay, hé ra một tí, chỉ nhe cái tách nhẹ, là nó đã biến mất. Nhưng nó cũng có điểm yếu chung của loài bọ không xương là rất sợ ướt dính. Khi nhóp được bọ chó rồi, chỉ cần tia vào một chút nước bọt là nó bị đơ ngay, chẳng còn chút công lực nào.
Bọ chó hút máu chó để sống. Hằng năm vào tháng Ba, mùa hoa xoan chính là mùa sinh sản của giống bọ này. Đây là lúc thể lực chúng sung mãn, nên ăn hút rất dã man, làm lũ chó luôn bị ngứa ngáy lồng lộn. Cuối mùa xuân, khoảng tháng ba cũng là mùa chó thay lông, trên mặt da có những khoảng trống thuận lợi để bọ chó hội ngộ. Lũ chó dù yêu mùa xuân đến mấy thì chúng cũng vẫn thầm sợ tháng Ba, cái mùa họ hàng hang hốc nhà bọ chó mở hội cả tháng trên lưng chúng để động cỡn. Không ai biết bọ chó sinh sản như thế nào, nhưng vào mùa xuân thì bày đàn chúng đông lên nhung nhúc. Giới khoa học xếp bọ chó vào loài kí sinh. Kí sinh là sống nhờ, có câu chó chết thì bọ chó cũng chết là để chỉ năng lực thật của loài sống kí gửi này. Đây là thành ngữ được ám chỉ vào loại người sống dựa. Mất chỗ dựa cũng là lúc toi đời. Loại người như thế bây giờ cũng nhiều như bọ.
Ngày xưa ở nông thôn người ta thắp sáng bằng dầu lạc hoặc mỡ bò mỡ lợn. Dầu đổ vào đĩa nhỏ, bấc thắp đặt vào lòng đĩa, đầu bấc ngoi ra mép ngoài. Loại bấc này chỉ nhỉnh hơn sợi bún, rất nhẹ, thấm dầu rất nhanh. Nó được thông ra từ ruột một loài cỏ bấc, thường được bán ở các chợ quê. Bấc thắp dầu kẹp bằng sợi cói thành vỉ chục chiếc một, giá vài ba xu.
Sức vóc của bọ chó cũng chỉ đến mức nâng nổi sợi bấc nhẹ bẫng thế thôi. Vậy múa nó thì cũng đâu có phát ra lực, liệu dọa nổi ai? Thành ngữ bọ chó múa bấc là cốt chỉ việc khoe mẽ vô tích sự, như một thứ trò hề.
Nói về những người khó tính hay càu nhàu hoặc chơi bẩn nhau, người ta bảo đó là có tính bọ chó. Bọ chó sống khoảnh khoái, chỉ biết có mình. Là con người hãy biết tránh xa cái nết xấu của loài bọ chó.23/5/2008