doduc
Chái nhà tôi, bên cửa sổ tầng ba bỗng nảy ra một tổ ong vang. Đầu tiên nó bé xíu như cái mũ đinh năm phân. Được mấy ngày nó lại giống như chiếc li siêu nhỏ gắn ngược vào mép cao trên khung cửa sổ. Ban đầu chỉ một chú ong đơn côi bận bịu suốt ngày trên cuống tổ, lúc nào cũng như đang mải toan tính điều gì. Vài tuần sau, đã thấy thêm vài cái li nhỏ nữa dính thêm vào. Rồi chẳng mấy chốc hình thành dần cái tổ to bằng trôn chén. Lấm tấm trong đáy từng chiếc li nhỏ, những trứng ong li ti như hạt vừng có màu trắng ngà như hoa mộc xuất hiện. Các nắp tổ lần lượt được bít kín. Những sinh linh nhỏ bé lớn dần lên trong cái nôi treo ngược. Chẳng bao lâu các chú ong đầy cữ cắn tổ chui ra. Một, hai rồi ba chú… Đến giữa hè thì khuôn tổ đã lớn bằng bát ô tô, đàn ong đông dần lên bu vàng rộm đến cả trăm con. Chúng thoắt đi thoắt về. Lúc này những con ong đứng tuổi lưng vàng sẫm, vẻ trầm tư bắt đầu lên mặt gia trưởng. Chúng xét nét mấy con mới ra ràng, đến nâng cằm vuốt râu hình như để chỉ bảo điều gì. Gia đình ong đông nhưng trật tự, đi về có hàng lối, ra vào có kỉ cương. Những bộ luật không thành văn của loài ong bắt đầu được thực thi nghiêm cẩn. Đàn ong phát triển rầm rầm, tưởng rằng sự tăng trưởng đó sẽ là vô biên.
Vậy mà mới chớm thu đàn ong bắt đầu thưa thớt. Mặt tổ đã lộ ra những khoảng trống thiếu lính canh. Có những chú ong già tự nhiên lạng quạng rơi bộp xuống nền, quyềnh quàng một lúc lâu không sao cất cánh lên được. Mặt tổ ong bắt đầu thấy mốc và xuất hiện sâu lạ. Chúng nhả ra những cục phân li ti như cứt mọt, dấp dính cùng mạng nhện. Đã đến lúc đàn ong bị úi…
Rồi thêm hai ba đợt rét nữa ào về. Đêm đêm gió bấc hú ngoài song cửa. Đàn ong loay hoay chống chọi bất lực với giá rét. Sáng ra, thỉnh thoảng lại thấy vài ba chú ong chết còng queo rơi trên mặt sàn. Cái hào khí giữa hè của bầy đàn biến mất. Có những con đi kiếm ăn rồi không về nữa. Có những con được phái đi tìm chỗ trú mới tránh rét thì dù hoàn thành hay không hoàn thành nhiệm vụ, cũng bỏ luôn hộ khẩu. Suốt mùa hè lũ con tôi đi xuống cầu thang cứ ne né tránh xa cái tổ. Vậy mà vẫn đôi khi vẫn bị vài ba con làm nhiệm vụ cảnh giới sà xuống định gây sự. Nhưng đến ngày đông tàn giá thì có trêu chọc nó cũng chẳng muốn đụng cựa. Người ta ai cũng chỉ mạnh có một thời.
Đến những ngày cuối đông thì đàn ong tan rã hẳn. Những chú ra đời sau nhất là còn loay hoay chống cự với cái lạnh cuối mùa, nhưng chúng cũng đã bước sang tuổi già, không biết đi đâu về đâu, đành nằm chờ sự phán xét của số phận. Con khỏe sống nổi qua vụ rét thì đã đi tìm nơi mới để bắt đầu lại một chu kì sống trên cái tổ mới tạo dựng.
Ôi loài ong xem ra cũng giống người nông dân, thích đông con, không có tuổi nghỉ hưu như anh công chức. Đã sinh ra ở đời thì lớn có việc lớn, bé có việc bé, cứ phải lăn lóc suốt đời cho đến khi nằm xuống. Chỉ có cái khác là ong vang tuổi thọ chừng một năm, còn con người thì không ngắn thế. Con người dãi dầu với đời hơn ong năm bảy chục lần, và sướng khổ cũng hơn ngần ấy lần.
Khi mùa xuân về, chiếc tổ ong to bằng cái bát treo lặng thinh bên cửa sổ không còn một chú ong nào, hệt như một ngôi bản hoang vắng.
.
Vĩ thanh:
Nhìn chiếc tổ ong không còn bóng con ong nào, giống như một ngôi bản hoang phế, tôi lại chợt nhớ đến phong tục của người La Hủ. Khi trưởng bản chết được chôn cất xong thì cả bản rời ngay đi nơi khác. Đất bản ấy nay đã thuộc về ma trưởng bản.
24/5/2008