Có nhiều người thích thơ tuyển, tôi lại thích ngồi cùng bạn bè ngồi caphe nghe lại những câu thơ trong trí nhớ của nhau .
Tôi còn nhớ một đoạn thơ của Lê Đạt sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc:
…Luống đất, cày mới sới
Bồn bột dấu tay người
Muốn nằm lăn đụn rạ
Nhai ngấu lá chè tươi
Hương vị đêm về xuôi
Ngọt ngào trong giấc gió
…
Con người sau bao năm lăn lộn trong chiến khu với bom đạn, hôm nay trở về xuôi tâm thái thật hồ hởi thật là dạt dào, đi đâu nhìn đâu cũng thấy cuộc sống cựa quậy trở mình. Tôi thấy những câu thơ đi kháng chiến về của ông, thích hơn rất nhiều thơ thời bóng chữ của ông sau này. Bóng chữ của ông giống như ông già thợ kim hoàn ngồi tỉa tót đồ trang sức cho thú vui của mình.
Một bạn tôi nhớ bài thơ đọc được trên mẩu báo , bài thơ “ Xem phim người cộng sản”, chỉ nhớ 3 đoạn, hình như thơ của Hoàng Minh Châu. Đọc lâu lắm rồi, nhưng mỗi lần nhớ lại vẫn giữ nguyên một cảm xúc ngậm ngùi:
Khi anh đẩy con tàu lương chết cóng
Chạy nhanh lên cứu cách mạng buổi đầu
Em muốn đốt tình yêu cháy bỏng
Về công trường ủ ấm người yêu
Xem anh đẵn gỗ trong rừng rét
No ấm hiện dần trước mắt tôi
Khi anh đẫm máu hôn nền bột
Tôi thấy hoang mang bọn cướp lùi
Tập sau không thấy anh về nữa
Cuộc sống căm thù đỏ cuốn phim
Anh không gặp vợ. Ngày vui hết
Tôi đã nghe đời gọi sáng đêm..
Lại một bài thơ khác về người lính trong cuộc chiến tranh Triều Tiên, cũng không nhớ tên tác giả nữa, nhưng đọc vẫn bổi hổi nỗi lòng:
Em túm cúc áo đồng
Ngỡ là đầu vú mẹ
Cố mút lấy mút để
…
Trong khói mù bom đạn
Mẹ em lạc đâu rồi
Chàng trai áo lính than ôi
Làm sao hóa được thành người mẹ em!
Như vậy đấy, những cuộc đầu tư cho tương lại bao giờ cũng tốn kém, mà trong đó đắt nhất là máu và những thế hệ tuổi trẻ. Đọc những vần thơ đó để ngẫm về những còn mất hôm nay lòng lại nhói đau.
Mới nửa thế kỉ trôi qua, hôm nay ngồi lục lại những câu thơ trong trí nhớ, một người bạn bỗng trầm ngâm: “Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ.”
Lời kết này trong bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên có lẽ chẳng có gì dính với những câu thơ ở trên, nhưng lại đồng điệu. Ý thơ như một câu hỏi lơ lửng trải vào trời xanh vô tận day dứt cõi lòng mỗi chúng ta.
5/2012
Xem thêm:
Luận về nước (chan chứa và sâu sắc!)
Món thất tinh (một bài viết rất duyên!)